Το Σάββατο 27 Μάη 2023, στο αυτοδιαχειριζόμενο πάρκο Ναυαρίνου, πραγματοποιήθηκε εκδήλωση για την εργοδοτική δολοφονία του Μανώλη Αφράτη με τη συμμετοχή της Συνέλευσης Βάσης Εργαζομένων Οδηγών Δικύκλου. Ο εργαζόμενος οδηγός φορτηγού σκοτώθηκε στις 21 Μαΐου 2020, οδηγώντας ένα από τα φοβερά κακοσυντηρημένα φορτηγά της ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΚΗΣ ΑΜΑΡΙΟΥ Α.Ε., ιδιοκτησίας Μανουκαράκη στο Ρέθυμνο. Διαβάστε περισσότερα για την υπόθεση εδώ .
Ακολουθεί η τοποθέτηση της ΣΒΕΟΔ για τα εργατικά ατυχήματα - δυστυχήματα, με απόσπασμα από το υπόμνημα για την ένταξη του επαγγέλματος στα Βαρέα και Ανθυγιεινά. (διαβάστε όλο το υπόμνημα εδώ)
O Μανώλης Αφράτης, είναι ένας ακόμη νεκρός της τάξης μας στον βωμό του κέρδους. Ο Μανώλης σκοτώθηκε εν ώρα εργασίας επειδή εργαζόταν με ένα εταιρικό φορτηγό ψυγείο που δεν πληρούσε καμία προδιαγραφή ασφαλείας με αποτέλεσμα να εκτραπεί. Στην έκθεση πραγματογνωμοσύνης αναφέρεται πως η εκτροπή προκλήθηκε από τη διάλυση μηχανισμού των φρένων λόγω παντελούς απουσίας συντήρησης. Συντήρησης ενός φορτηγού που δεν είχε ABS, δεν είχε ζώνες, είχε φθαρμένα ελαστικά και τα καθίσματα 100 και πλέον κιλών ήταν στηριγμένα με μαδέρια. Ένα όχημα το οποίο από το βάρος και τις φθαρμένες βίδες του ασταθούς ψυγείου που μετέφερε, έγερνε στις στροφές.
Το εν λόγω όχημα ήταν ταξινομημένο ως «φορτηγό με ανυψωτικό μηχάνημα» και παρανόμως είχε μετατραπεί σε ψυγείο μεταφοράς νωπών προϊόντων. «Προστέθηκε επιπλέον ένα μεγάλο φορτίο, παράνομα, επάνω στο όχημα, βάρους κατ’ εκτίμηση 2.500 κιλών μαζί με όλες τις μεταλλικές κατασκευές στήριξης αυτού» αναφέρεται χαρακτηριστικά στην έκθεση.
Τα παραπάνω όπως προκύπτουν από τις εκθέσεις του πραγματογνώμονα, μπορούν ν΄ακουστούν πολύ γνώριμα σε κάποιον που εργάζεται ως διανομέας – ταχυμεταφορέας – εξωτερικός υπάλληλος με δίκυκλο. Πολλοί συνάδελφοι και συναδέλφισσες αναγκάζονται να εργαστούν με κακοσυντηρημένα εταιρικά μηχανάκια, χωρίς φρένα ή με φθαρμένα ελαστικά και προσδεμένα επάνω τους δυσθεώρητα κουτιά μεταφοράς που δεν πληρούν καμία τεχνική προδιαγραφή των κατασκευαστών. Παράλληλα η συχνή έλλειψη παροχής Μέσων Ατομικής Προστασίας, κράνους, μπουφάν μηχανής με προστατευτικά, ανακλαστικά γιλέκα και αδιάβροχα από τους εργοδότες αυξάνουν κατά πολύ την πιθανότητα ένα τροχαίο εργατικό ατύχημα να αποβεί μοιραίο .
Το επάγγελμα, δυστυχώς, βρίσκεται σταθερά εδώ και πολλά χρόνια μέσα στις πρώτες θέσεις με τα περισσότερα εργατικά ατυχήματα και θανατηφόρα εργατικά ατυχήματα. Κάθε χρόνο πληρώνουμε βαρύ φόρο αίματος καθώς πολλοί συνάδελφοι σακατεύονται ή χάνουν τη ζωή τους στον καθημερινό αγώνα για το μεροκάματο. Ο χώρος εργασίας μας είναι ο δρόμος και αυτό από μόνο του, μας καθιστά ευάλωτους. Πόσο μάλλον αν λάβουμε υπόψη τους ελληνικούς δρόμους, γεμάτους λακούβες και κακοτεχνίες και την άσφαλτο η οποία σε πολλά σημεία είναι ολισθηρή λόγω της μη επαρκούς συντήρησης. Αν στην εξίσωση αυτή προστεθεί το άγχος, η πίεση και η εντατικοποίηση της εργασίας μας, η οποία αυξάνεται διαρκώς καθώς οι εργοδότες μας πιέζουν συνεχώς να μειώσουμε τους χρόνους παράδοσης, και το γεγονός το ότι πολλές φορές είμαστε αναγκασμένοι να οδηγάμε κάτω από τον δυνατό αέρα και τη βροχή, βλέπουμε να δημιουργείται ένα θανατηφόρο κοκτέιλ υπεύθυνο για την πτώση, τον τραυματισμό ή ακόμα και το θάνατο πολλών συναδέλφων. Ένα ακόμα στοιχείο που αυξάνει την επικινδυνότητα της εργασίας μας είναι το γεγονός ότι αποτελούμε ένα από τα πιο κακοπληρωμένα επαγγέλματα. Το γεγονός αυτό αναγκάζει συναδέλφους να εργάζονται πέραν του 8ώρου προκειμένου να συμπληρώσουν έναν αξιοπρεπή μισθό. Οχτώ ώρες στο μηχανάκι είναι πολλές και επίπονες, πόσο μάλλον όταν δουλεύεις δέκα και δώδεκα ώρες. Αυτόματα η κούραση αρχίζει να σε καταβάλει, τα αντανακλαστικά πέφτουν, γινόμαστε πιο απρόσεκτοι και επιρρεπείς στο λάθος, αυξάνοντας έτσι τις πιθανότητες πρόκλησης ενός τροχαίου εργατικού ατυχήματος.
Τροχαία ατυχήματα και δυστυχήματα
Σύμφωνα με την έκθεση της Eurostat (στατιστική υπηρεσία της Ε.Ε) το 2017, η Ελλάδα ήταν η χώρα με το υψηλότερο ποσοστό θανάτων στα τροχαία δυστυχήματα με μοτοσυκλέτες, που φτάνει στους 20 θανάτους ανά εκατομμύριο κατοίκους. Στο ίδιο μήκος κύματος, η ετήσια έκθεση της ΕΛ.ΣΤΑΤ (Ελληνική Στατιστική Αρχή) για τα θανατηφόρα τροχαία δυστυχήματα είναι αποκαλυπτική. Για το 2019 ο συνολικόςαριθμός των νεκρών σε τροχαία ανέρχονται σε 688. Από αυτούς οι 251 αφορούσαν νεκρούς είτε με μοτοσυκλέτα (232), είτε με μοτοποδήλατο (19), που σημαίνει πως ένας στους τρεις νεκρούς για το 2019 ήταν οδηγός δίκυκλου.
Τα στοιχεία της ΕΛ.ΣΤΑΤ αναφέρουν μόνο τους νεκρούς. Οι μόνιμα σακατεμένοι, οι πολυτραυματίες δεν καταγράφονται πουθενά. Όμως ακόμη κι αν υπάρξουν στο μέλλον τα στοιχεία, χωράει άραγε ο ανθρώπινος πόνος και η διάρρηξη της οικογενειακής και κατ’ επέκταση της κοινωνικής συνοχής που προκύπτει από τόσο βίαια γεγονότα σε λίστες, στατιστικές και αριθμούς;
Είμαστε εκτεθειμένοι σε μια σειρά από απρόβλεπτες παραμέτρους οι οποίες ανά πάσα στιγμή μπορεί να αποβούν επικίνδυνες για τη σωματική μας ακεραιότητα και να προκαλέσουν τροχαίο εργατικό ατύχημα ή ακόμα και δυστύχημα. Αν στον παράγοντα του δρόμου αθροίσουμε:
- το άγχος/στρες για τον όγκο και τον αριθμό των παραδόσεων, τα προκαθορισμένα ραντεβού και την ταχύτητα παράδοσης
- το βάρος του μεταφερόμενου φορτίου που μεταφράζεται σε σωματικό φόρτο της εργασίας.
- την εντατικοποίηση που επιβάλλουν οι υψηλοί ρυθμοί εργασίας
- την πολύωρη οδήγηση που συχνά υπερβαίνει το 8ωρο για 6 ή και 7 ημέρες την εβδομάδα
- την νυχτερινή οδήγηση
- τις καιρικές συνθήκες
- την υποδηλωμένη εργασία
- το πλήθος των εργοδοτικών αυθαιρεσιών
- την καταστρατήγηση της εργατικής νομοθεσίας
- την έλλειψη ενσυναίσθησης των προβλημάτων από την πλευρά των εργοδοτών και των θεσμικών φορέων
- τη μικρή έως μηδενική δημόσια αναγνώριση του επαγγέλματος και των υπηρεσιών που προσφέρει
- καθώς και τις περιορισμένες δυνατότητες που δίνονται στους εργαζόμενους να επηρεάσουν το εργασιακό τους περιβάλλον,
- κίνδυνος να μας συμβεί τροχαίο εργατικό ατύχημα πολλαπλασιάζεται εκθετικά. Συνδυαστικά, τα παραπάνω προβλήματα οδηγούν σε χαμηλή αυτοεκτίμηση, παραιτήσεις, αυξημένο αριθμό αναρρωτικών αδειών και τροχαία εργατικά ατυχήματα/δυστυχήματα.
Τα εργατικά τροχαία ατυχήματα/δυστυχήματα δεν είναι δυνατόν να καταγραφούν στο σύνολό τους. Δυστυχώς, δεν μπορούμε να έχουμε απόλυτη εικόνα του πραγματικού αριθμού γιατί τα αντίστοιχα περιστατικά δεν δηλώνονται, δεν καταγράφονται και αυτό συμβαίνει για πολλούς λόγους, όπως:
- Στο επάγγελμα είναι σύνηθες τα εργατικά ατυχήματα να μην δηλώνονται από τους εργοδότες επειδή ένα μεγάλο ποσοστό διανομέων εργαζόμαστε είτε αδήλωτοι είτε υποδηλωμένοι και το ατύχημα/δυστύχημα είναι πολύ πιθανό να μας συμβεί εκτός του δηλωμένου ωραρίου.
- Η πλειοψηφία των εργαζομένων που εμπλέκονται σε εργατικό ατύχημα επιλέγουν τη σιωπή, φοβούμενοι την άρνηση του εργοδότη να το δηλώσει στον Ε.Φ.Κ.Α. Τυχόν επιμονή των εργαζομένων συνήθως σημαίνει απόλυση οπότε υποχωρούν στις πιέσεις, στο φόβο της ανεργίας και δεν το δηλώνουν.
- Συχνά οι εργοδότες σπεύδουν να αφαιρέσουν το κουτί της διανομής/μεταφοράς από τον τόπο του ατυχήματος προκειμένου το εργατικό να παρουσιαστεί ως τροχαίο, ειδικά όταν ο εργαζόμενος είναι είτε αδήλωτος είτε υποδηλωμένος και εργάζεται εκτός του εικονικού ωραρίου που έχει δηλωθεί στο Π.Σ ΕΡΓΑΝΗ.
- Η Τροχαία στο δελτίο συμβάντος (ακόμη κι όταν το δίκυκλο φέρει κουτί διανομής/μεταφοράς), αρνείται την πραγματικότητα, κωφεύει στις εκκλήσεις των συναδέλφων και τις περισσότερες φορές επιμένει να αναγράφει το περιστατικό ως τροχαίο και όχι ως τροχαίο εργατικό ατύχημα ή δυστύχημα που αποτυπώνει με σαφήνεια και την πλήρη εικόνα. (Για όσους δεν γνωρίζουν ίσως και να ακούγεται ως μια ασήμαντη λεπτομέρεια. Όμως για εμάς τους/τις οδηγούς δικύκλου αποτελεί ένα σημαντικότατο και άκρως απαραίτητο στοιχείο για να αποδείξουμε στη συνέχεια πως την ώρα του τροχαίου εργαζόμασταν φέροντας κουτί διανομής/μεταφοράς με την επωνυμία της επιχείρησης στην οποία εργαζόμαστε ή ότι μεταφέραμε/διανέμαμε προϊόντα με την επωνυμία της επιχείρησης στην οποία εργαζόμαστε).
- Από τους αρμόδιους φορείς δεν υπάρχουν ακριβή στοιχεία για τα τροχαία εργατικά ατυχήματα. Για παράδειγμα στην ΕΛ.ΣΤΑΤ, που κάθε χρόνο εκδίδει έκθεση για τα εργατικά ατυχήματα στην Ελληνική επικράτεια, δεν υπάρχει αντίστοιχη καταχώρηση/κατηγορία, αν και αποδεδειγμένα το επάγγελμα κατέχει την θλιβερή πρωτιά.
Το γεγονός της μη δήλωσης, της μη καταγραφής του πραγματικού αριθμού των τροχαίων εργατικών ατυχημάτων/δυστυχημάτων από τους αρμόδιους φορείς δημιουργεί εύλογα ερωτήματα που θα πρέπει να μας προβληματίσουν. Ως σωματείο γνωρίζουμε πως ο δρόμος θα είναι δύσβατος και μακρύς μέχρι το επάγγελμα να γίνει απόλυτα ορατό ειδικά όταν δεν υπάρχει η απαραίτητη πολιτική βούληση.
Σε κάθε περίπτωση, προκειμένου να καταγράφεται το σύνολο των περιστατικών, ως σωματείο σταθερά προτείνουμε να συμπληρωθεί στο δελτίο συμβάντος της τροχαίας επιλογή ώστε να καταχωρούνται τα τροχαία εργατικά ατυχήματα. Παράλληλα και μέχρι την ψηφιοποίηση της Τροχαίας, τα στοιχεία αυτά θα πρέπει να καταχωρούνται ηλεκτρονικά και είτε μηνιαία είτε ετησίως να αποστέλλονται στο Π.Σ ΕΡΓΑΝΗ.
Στη συνέχεια παραθέτουμε μια σειρά από τροχαία εργατικά δυστυχήματα που έχουν δημοσιοποιηθεί τα τελευταία 2 χρόνια. Τονίζουμε πως για τους λόγους που αναφέρουμε παραπάνω θεωρούμε αυτονόητο πως ένας σημαντικός αριθμός των τροχαίων εργατικών ατυχημάτων και δυστυχημάτων δεν βλέπουν ποτέ το φως της δημοσιότητας.
- Ο 17χρονος συνάδελφος Βασίλης Μέρκουρι, διανομέας στο ψητοπωλείο «Αλάτι και Πιπέρι», χάνει τη ζωή του το Σάββατο 2/09/2022 στην Σκάλα Ωρωπού. Ο συνάδελφος εργαζόταν παράνομα στο κατάστημα μιας και ήταν ανήλικος και δεν υπήρχε η σχετική άδεια από το αρμόδιο ΣΕΠΕ. Επιπλέον ήταν ανασφάλιστος, δεν είχε δίπλωμα, ενώ δεν του είχαν καταβληθεί τα προβλεπόμενα ΜΑΠ σύμφωνα με το ν.4611/2019.
- Ο συνάδελφος Γιάννης Μανιάκης, διανομέας στην efood, που είχε εργατικό δυστύχημα στις 6/8/2022 έχασε την μάχη που έδινε με την ζωή του στο νοσοκομείο δύο μήνες αργότερα. Είναι ο τρίτος συνάδελφος της εν λόγω πλατφόρμας που πεθαίνει μέσα σε μόλις οχτώ μήνες από χτύπημα στο κεφάλι, παρόλο που φορούσε το εταιρικό κράνος.
- Στις 27/7/2022, συνάδελφος διανομέας της efood, εν ονόματι Abdul, παθαίνει εργατικό τροχαίο ατύχημα. Μερικές ώρες αργότερα υποκύπτει στις κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις που είχε υποστεί. Το εταιρικό κράνος τύπου Jet 22.5 (πρότυπο που θα σταματήσει να παράγεται από 1/7/2023 λόγω ακαταλληλότητας) δεν προστάτευσε επαρκώς το κεφάλι του.
- Την Κυριακή 09/01/22, ο 44χρονος συνάδελφος Θεοχάρης Ζώης διανομέας στην efood, αφήνει την τελευταία του πνοή σε δρόμο του Παλαιού Φαλήρου. Είναι γνωστό πως το νυχτοκάματο είναι ώρα αιχμής για τους freelancer εργαζόμενους και η εντατικοποίηση αυξάνεται. Η ώρα έδειχνε 30.
- Στις 31/10/21 ο συνάδελφός μας, εργαζόμενος στη Wolt, Δημήτρης Ασημάκης κατέληξε μετά από πρόσκρουση με διερχόμενο αυτοκίνητο που παραβίασε κόκκινο. Ως «ελεύθερος επαγγελματίας» βρίσκονταν στο ιδιότυπο καθεστώς της ιδιωτικής ασφάλισης. Μόνο μετά την κινητοποίηση των συναδέλφων στη Θεσσαλονίκη η εταιρία δεσμεύεται να αποζημιώσει την οικογένεια και τα τρία παιδιά που αφήνει πίσω.
- 02/2021 Ραφήνα: Νεκρός 19χρονος ντελιβεράς σε τροχαίο.
- 12/2020 Νεκρός 38χρονος διανομέας στην Αλεξανδρούπολη, ο συνάδελφος έχασε τον έλεγχο του οχήματος του και καρφώθηκε σε κολώνα ηλεκτροφωτισμού.
- 09/2020 Νεκρός 18χρονος ντελιβεράς στην Άρτα που παρασύρθηκε και σκοτώθηκε την ώρα της δουλειάς από διερχόμενο όχημα κατά τη βραδινή του εργασία.
- 09/2020 Την τελευταία του πνοή στην άσφαλτο άφησε ένας νεαρός διανομέας φαγητού στην Ξάνθη.
- 08/2020 Νεκρός διανομέας στην Βούλα.
- 06/2020 Νεκρός διανομέας στην Βούλα.
- 06/2020 Νεκρός διανομέας στην Ηλιούπολη.
- 05/2020 Νεκρός διανομέας στην Λάρισα.
- 02/2020 Νεκρός διανομέας στο Ηράκλειο Κρήτης.
- 9/2019 Νεκρός 35χρόνος διανομέας στο Πέραμα.
- 03/2019 Νεκρός διανομέας στον Βόλο.
- 04/2019 Νεκρός διανομέας στην Αγία Παρασκευή.
- 2/19 νεκρός διανομέας στη Λυκόβρυση.
- 01/2019 Νεκρός διανομέας στα Χανιά.
Δεν υπάρχει κανένας λόγος που να καθιστά τα εργατικά ατυχήματα είτε απαραίτητα είτε αναγκαία καθώς με την σωστή πρόληψη κάθε ατύχημα μπορεί να αποφευχθεί.
Εμείς ως σωματείο, από το συλλογικό μας βίωμα, γνωρίζουμε πως στο επάγγελμα συμβαίνουν εκατοντάδες ατυχήματα και δεκάδες δυστυχήματα. Δεκάδες συνάδελφοι έχουν κυριολεκτικά ποτίσει με το αίμα τους την άσφαλτο. Το επάγγελμα είναι επικίνδυνο. Οι αριθμοί απλά επιβεβαιώνουν αυτό που γνωρίζουμε όλοι. Μεταξύ άλλων, η θλιβερή αυτή συνθήκη μπορεί να αναχαιτιστεί εάν εφαρμοστεί στην πράξη ο νόμος 4611/2019 (άρθρα 55 &56) που αναφέρεται ρητά στην υποχρέωση των εργοδοτών για παροχή Μέσων Ατομικής Προστασίας (Μ.Α.Π) στους εργαζόμενους επαγγελματίες οδηγούς δικύκλου (courier/ταχυμεταφορείς,delivery/ταχυδιανομείς και υπαλλήλους εξωτερικών εργασιών). Όλοι οι επιστημονικοί φορείς για την ασφάλεια και την υγιεινή στην εργασία συμφωνούν πως τα Μ.Α.Π σώζουν ζωές. Από τη μια είναι ζήτημα συνδυασμού συνδικαλιστικής επιρροής με πολιτικές υπεύθυνων επιλογών και από την άλλη είναι απλά ζήτημα λογικής προκειμένου να εφαρμοστεί ο νόμος στην πράξη. Σε κάθε περίπτωση η ανθρώπινη ζωή θα πρέπει να τεθεί στο επίκεντρο αντί του κέρδους και μόνο με τομές που θα επιφέρουν αλλαγές σε βαθιά ριζωμένες οπισθοδρομικές και αντικοινωνικές νοοτροπίες θα πάψουμε να θρηνούμε απώλειες.
Συνέλευση Βάσης Εργαζοµένων Οδηγών Δικύκλου, Μάης 2023