Οι διανομείς στην Ισπανία κέρδισαν μια μακράς διάρκειας δίκη ενάντια στην Deliveroo. Στις 12/01/2021 Δικαστήριο της Βαρκελώνης αποφάσισε πως 748 διανομείς της Deliveroo ήταν δηλωμένοι ψευδώς ως αυτοαπασχολούμενοι (falsos autonomos) ενώ θα έπρεπε να έχουν σχέση εξαρτημένης εργασίας, χωρίς να θεωρούνται «εξωτερικοί συνεργάτες». Η Deliveroo υποχρεούται πλέον να πληρώσει 1,3 εκατομμύρια ευρώ σε κοινωνικές εισφορές για το διάστημα 2016-2018.
Δεν είναι συνεργάτες (partners) αλλά υπάλληλοι με εξαρτημένη σχέση εργασίας.
Νέο «χτύπημα» από τα δικαστήρια στην Deliveroo.
Διαδοχικές δικαστικές αποφάσεις ανοίγουν το δρόμο σε ολόκληρη την Ευρώπη για τον τερματισμό της ψευδούς αυτοαπασχόλησης των διανομέων στις πλατφόρμες.
Ως σωματείο θεωρούμε πως άσχετα με το φανταχτερό περιτύλιγμα και τον ψευδομοντερνισμό στο πλασάρισμα (ψηφιακές πλατφόρμες, partners, συνεργάτες…) από τη μία υπάρχουμε εμείς οι εργαζόμενοι/ες και από την άλλη τα αφεντικά και οι επιχειρήσεις τους. Είτε πρόκειται για την Deliveroo, την Uber ή την Wolt τα ζητούμενα είναι κοινά. Εντατικοποίηση της εργασίας, μεγιστοποίηση των κερδών και μετακύλιση του εργατικού κόστους στην πλάτη των εργαζομένων.
Όμως πόσα να κρύψει μια εταιρεία κάτω από το χαλί της ψευδούς απασχόλησης; Ειδικά όταν οι υπάλληλοι με εξαρτημένες σχέσεις εργασίας βαφτίζονται συνεργάτες; Το τέλος της ιστορίας ούτε ήρθε ούτε πρόκειται να έρθει. Η πάλη των εργαζομένων για μισθό, ασφάλιση και υγειονομική περίθαλψη δεν σταματά. Και είναι γνωστό πως στην τάξη μας τίποτα δεν χαρίζεται, όλα κατακτιούνται όπως αποδεικνύεται και από τον αγώνα των συναδέλφων μας στην (όχι και τόσο) μακρινή Ιβηρία.
Οι διανομείς στην Ισπανία κέρδισαν μια μακράς διάρκειας δίκη ενάντια στην Deliveroo. Στις 12/01/2021 Δικαστήριο της Βαρκελώνης αποφάσισε πως 748 διανομείς της Deliveroo ήταν δηλωμένοι ψευδώς ως αυτοαπασχολούμενοι (falsos autonomos) ενώ θα έπρεπε να έχουν σχέση εξαρτημένης εργασίας, χωρίς να θεωρούνται «εξωτερικοί συνεργάτες». Η Deliveroo υποχρεούται πλέον να πληρώσει 1,3 εκατομμύρια ευρώ σε κοινωνικές εισφορές για το διάστημα 2016-2018.
Μια πολύ σημαντική απόφαση που έρχεται να συμπληρώσει την απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου της Ισπανίας, του Σεπτεμβρίου του 2020, η οποία είχε δικαιώσει εργαζόμενο θεωρώντας ότι απασχολείται στην Glovo με εξαρτημένη σχέση εργασίας και όχι σαν συνεργάτης-ελεύθερος επαγγελματίας. Από το 2017 που έχει ξεκινήσει ο αγώνας τους, η επιθεώρηση εργασίας έχει αναγκάσει εργοδότες όπως η Glovo, η Amazon, η Deliveroo και η Uber να αναγνωρίσουν την υπαλληλική σχέση με σχεδόν 18.000 διανομείς που απασχολούν, επιβάλλοντας τους να πληρώσουν συνολικά 26 εκατ. ευρώ σε ασφαλιστικές εισφορές. Πλέον, υπάρχουν 41 δικαστικές αποφάσεις που έχουν αποφανθεί υπέρ της αναγνώρισης εξαρτημένης εργασιακής σχέσης μεταξύ πλατφόρμας-διανομέων.
Ας δούμε λοιπόν τα σημεία στα οποία στηρίζεται η απόφαση, καθώς κάποια απ’ αυτά είναι και τα επιχειρήματα του σωματείου μας ενάντια σε εταιρείες-πλατφόρμες, που εισάγουν νέες μορφές ελαστικών-ευέλικτων σχέσεων εργασίας, πατώντας πάνω στην ασάφεια αλλά και στην απουσία νομοθετικού πλαισίου σ’ ευρωπαϊκό επίπεδο. Το λανσάρισμα που κάνουν στην αγορά εργασίας έχει σαν αιχμή του δόρατος τη δήθεν «ελεύθερη επιλογή» του εργαζόμενου στα ωράρια και το υποτιθέμενο αυξημένο εισόδημα σε σύγκριση με το γενικότερο εργασιακό καθεστώς στα καταστήματα που απασχολούν διανομείς. Στην πραγματικότητα, για να βγάζεις ένα αξιοπρεπές μεροκάματο στην πλατφόρμα πρέπει να είσαι ολημερίς πάνω στο μηχανάκι, καθώς η ασφάλιση και όλα τα έξοδα κίνησης, χρήσης και συντήρησης του δικύκλου επιβαρύνουν την πλάτη σου.
Σύμφωνα λοιπόν με το σκεπτικό της απόφασης: α) Ο διανομέας που λαμβάνει και εκτελεί παραγγελίες μέσω διαδικτυακής πλατφόρμας δεν μπορεί επουδενί να θεωρηθεί «ανεξάρτητος συνεργάτης» αφού δεν διαθέτει δική του αυτόνομη οργάνωση (όπως ισχυρίζεται η εταιρεία). Αντιθέτως μάλιστα οι εργαζόμενοι είναι άμεσα εξαρτημένοι-συνδεδεμένοι από τη διαδικτυακή εφαρμογή (πλατφόρμα) που οργανώνει-διαχειρίζεται η Roodfood Spain SL, ιδιοκτήτρια της εφαρμογής Deliveroo. Η ίδια εφαρμογή «παρακολουθεί» τον χρόνο παραλαβής-παράδοσης, αξιολογεί τον διανομέα και τον κατευθύνει για την επιλογή στις βάρδιες. Αυτό αποδεικνύεται και απ’ τον τρόπο που οργανώνονται οι βάρδιες (στοιχείο που χρησιμοποίησε κι ο δικαστής για να στηρίξει το σκεπτικό του). Οι διανομείς αξιολογούνται βάσει δεδομένων που συλλέγει η εφαρμογή, η οποία δίνει πληροφορίες σχετικά με τη διαθεσιμότητα στις βάρδιες, την αποδοτικότητα, την ανταπόκριση στο χρόνο αποδοχής παραγγελιών και την παροχή υπηρεσιών τις ώρες αιχμής. «Εάν η αξιολόγηση του διανομέα ήταν ανεπαρκής, είχε 30 μέρες προθεσμία να αλλάξει τη συμπεριφορά του. Διαφορετικά, η Roofoods Spain SL μπορούσε να τερματίσει τη συνεργασία με τον διανομέα, πράγμα που υπογραμμίζει την εξάρτηση μεταξύ πλατφόρμας-διανομέων», τονίζει η απόφαση. β) Η περιοδική αμοιβή που λαμβάνει ο διανομέας για τις παραγγελίες που εκτελεί συνιστά εξαρτημένη εργασιακή σχέση, «μισθό ανά μονάδα έργου». γ) Τα μέσα που διαθέτει ο διανομέας (μηχανή-ποδήλατο, κινητό τηλέφωνο) δεν θεωρούνται ικανά από μόνα τους ώστε ο διανομέας-εργαζόμενος σε πλατφόρμα να μπορέσει να εκτελέσει την συγκεκριμένη εργασία. Η διανομή μπορεί να εκτελεστεί μόνο μέσω της σύνδεσης των διανομέων με την οργανωτική δομή της Deliveroo, η οποία προέρχεται «από τις πολλαπλές εμπορικές συμφωνίες που έχει συνάψει η εταιρεία μ’ ένα μεγάλο αριθμό εστιατορίων» και από την εφαρμογή που συνδέει την εταιρία, τον καταναλωτή και τον διανομέα.
Όλο και περισσότερα περιστατικά σε εταιρείες-πλατφόρμες απ’ όλη την Ευρώπη έρχονται πλέον στο προσκήνιο. Για παράδειγμα στο Βέλγιο, στις 13/01/2021, έπειτα από καταγγελία οδηγού της Uber τον Ιούλιο του 2020 -με την υποστήριξη του CSC United Freelancers- η Διοικητική Επιτροπή για θέματα εργασίας εξέδωσε απόφαση για τις συνθήκες εργασίας των οδηγών της Uber, δηλώνοντας ότι είναι ασύμβατες με το καθεστώς αυτοαπασχόλησης. Η επιτροπή ανέλυσε το νομικό πλαίσιο στο οποίο ο οδηγός Uber ασκεί τα καθήκοντά του και αποφάνθηκε ότι και η Uber και η BPRA (Βέλγικη Οργάνωση Οδηγών σε Πλατφόρμες) είναι εργοδότες του. Τώρα αναμένεται η Uber να συμμορφωθεί με αυτή την απόφαση και να δώσει στους εργαζομένους της στις πλατφόρμες το καθεστώς εργασίας που αντικατοπτρίζει τις πραγματικές εργασιακές τους συνθήκες.
Αντίστοιχα, στην Ιταλία, το Δικαστήριο της Μπολόνια εξέδωσε απόφαση που καταδικάζει τον αλγόριθμο της Deliveroo για διακρίσεις απέναντι στους εργαζόμενους.
Πιο συγκεκριμένα, στις 31 Δεκεμβρίου 2020, το Δικαστήριο της Μπολόνια αποφάνθηκε υπέρ της καταγγελίας των τμημάτων FILCAMS, NIDIL και FILT της Μπολόνια της CGIL. Σύμφωνα με την καταγγελία, ο αλγόριθμος της Deliveroo, Frank (ο οποίος αξιολογούσε την αξιοπιστία των διανομέων), έκανε διακρίσεις στους εργαζομένους και περιόρισε την πρόσβασή τους στις βάρδιες μετά από απουσίες για απεργία ή για λόγους υγείας ή περίθαλψης. Ο δικαστής αποφάνθηκε πλήρως υπέρ της θέσης του CGIL, παρά το γεγονός ότι η Deliveroo τροποποίησε βιαστικά τον αλγόριθμο λίγες μέρες πριν από την απόφαση. Σε εγκύκλιο, το CGIL υπογραμμίζει τις σημαντικότερες πτυχές της απόφασης του Δικαστηρίου. Αυτή περιλαμβάνει το γεγονός ότι η πλατφόρμα δεν διαφοροποιούσε τους λόγους για τους οποίους ένας διανομέας μπορεί να μην επέλεγε μια βάρδια, όσο σοβαροί κι αν ήταν αυτοί, με αποτέλεσμα να μπαίνουν σε «μαύρη λίστα» και να αποκλείονται από βάρδιες. Η CGIL θεωρεί την απόφαση και το πρόστιμο των 50.000 ευρώ στην Deliveroo ως σημαντικό αποτέλεσμα και υπογραμμίζει τη σημασία και την αποτελεσματικότητα της ανάληψης νομικών μέτρων εναντίον ψηφιακών πλατφορμών εργασίας.
Σύμφωνα με τον γραμματέα της ETUC (Ευρωπαϊκή Συνδικαλιστική Συνομοσπονδία): «Το καθεστώς των δικαιωμάτων των εργαζομένων σε πλατφόρμες συνεχώς ανακινείται αφού εθνικά δικαστήρια και κυβερνήσεις, έπειτα από καταγγελίες εργαζομένων, βρίσκουν πως οι εταιρείες-πλατφόρμες καταπατούν τα δικαιώματα των εργαζομένων σε μισθούς και συνθήκες εργασίας. Οι κάθε λογής όμως δικαστικές αποφάσεις, ενώ δημιουργούν νομικό προηγούμενο, στην πραγματικότητα δικαιώνουν μόνο ατομικά ή μικρές ομάδες εργαζομένων ενώ παράλληλα οι εταιρείες έχουν το ελεύθερο να εκμεταλλεύονται εκατομμύρια άλλους.» Σ’ αυτό το πλαίσιο έχει προγραμματιστεί διαβούλευση απ’ την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις 24 Φεβρουαρίου, σχετικά με τη βελτίωση των συνθηκών εργασίας των εργαζομένων στις πλατφόρμες. Πέρα απ’ τις διαβουλεύσεις όμως, χρειάζονται και πράξεις, όπως αναφέρουν και τα συνδικαλιστικά όργανα.
Κλείνοντας, πρέπει να τονίσουμε για άλλη μια φορά τη σημασία του αγώνα. Με τις συζητήσεις και τη ζύμωση μεταξύ μας, κάνουμε ένα πρώτο βήμα στην αντιμετώπιση της εργασιακής εκμετάλλευσης. Όντας ενωμένοι οι εργαζόμενοι, οργανωμένοι σε σωματεία κι επιτροπές βάσης, κάνοντας καταγγελίες στα αρμόδια όργανα, βάζουμε «το νερό στο αυλάκι» για να αποκτούν οι διεκδικήσεις μας και νομική υπόσταση. Με συνεχείς παρεμβάσεις στους χώρους εργασίας μας καταφέρνουμε να κερδίζουμε σιγά-σιγά έδαφος, ώστε να φτάσουμε στο σημείο οι νόμοι να γίνονται πράξη και στην «πιάτσα». Όπως το έχουμε αποδείξει και εμείς με τον ν.4611/2019, έτσι δείχνουν το δρόμο και οι συνάδελφοι στην Ισπανία και παντού.
UP THE RIDERS
ΕΙΜΑΣΤΕ ΚΑΤΑΙΓΙΔΑ ΣΤΟ ΜΑΤΙ ΤΟΥ ΚΥΚΛΩΝΑ
ΑΠΟ ΤΟΝ ΑΓΩΝΑ ΔΡΟΜΟΥ ΣΤΟ ΔΡΟΜΟ ΤΟΥ ΑΓΩΝΑ
Συνέλευση Βάσης Εργαζομένων Οδηγών Δικύκλου
Φλεβάρης 2021
