ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΜΠΡΟΣΟΥΡΑΣ:
ΕΤΑΙΡΕΙΕΣ ΠΛΑΤΦΟΡΜΕΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
αόρατο αφεντικό - καπιταλιστική αναδιάρθρωση - ταξικοί αγώνες
- ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 18 ΟΚΤΩΒΡΗ στις 20:00
Παρουσίαση του εντύπου “εταιρείες πλατφόρµες εργασίας: Αόρατο αφεντικό - καπιταλιστική αναδιάρθρωση - ταξικοί αγώνες”.
Διαδικτυακή παρέµβαση συναδέλφων από Ευρώπη, για τις κατά τόπους συνθήκες εργασίας.
- ΣΑΒΒΑΤΟ 19 ΟΚΤΩΒΡΗ στις 20:00
Συζήτηση - ενηµέρωση
Δ. Γούλας (Επικ. Καθ. Εργατικού Δικαίου στη Νοµική σχολή ΑΠΘ, δικηγόρος) ): Περί της ψευδεπίγραφης freelance εργασίας στις ψηφιακές πλατφόρµες εργασίας.
Γ. Βάσσαλος (Ερευνητης για θέµατα λόµπιγκ στην ΕΕ, διδάσκοντας στο Ελέυθερο Πανεπιστήµιο Βρυξελλών/ ULB): Περί της νέας ευρωπαϊκής οδηγίας.
Α. Καψάλης (Επικ. Καθ. Πάντειο, ΙΝΕ ΓΣΕΕ): περί συλλογικών συµβάσεων και freelance εργασία.
Στα γραφεία του σωματείου μας, Σπ. Τρικούπη 56-58 Εξάρχεια
Η FREELANCE ΕΡΓΑΣΙΑ ΕΙΝΑΙ ΕΡΓΑΣΙΑ ΧΩΡΙΣ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΚΑΙ ΣΤΟΧΕΥΕΙ ΣΤΗΝ ΠΛΗΡΗ ΑΠΟΡΡΥΘΜΙΣΗ ΤΩΝ ΕΡΓΑΣΙΑΚΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ
Μια σειρά από εργασιακά δικαιώµατα που έχει κερδίσει µε αγώνες η τάξη µας, που οφείλουµε να τα διαφυλάττουµε και να τα βελτιώνουµε, καταργούνται από την ψευδεπίγραφη freelance εργασία.
• Ο µισθωτός εργάζεται 11 µήνες τον χρόνο και αµείβεται µε 14 µισθούς, αντίθετα στην ψευδεπίγραφη freelance εργασία ο εργαζόµενος δουλεύει και τους 12 µήνες χωρίς να δικαιούται άδεια και επίδοµα αδείας.
Ο συνάδελφος freelancer δεν δικαιούται
- Αναρρωτική άδεια
- Δώρο Χριστουγέννων (ένας µισθός)
- Δώρο Πάσχα (µισός µισθός), άδεια (ένας µισθός)
- Επίδοµα αδείας (µισός µισθός).
- Τριετίες (10% για κάθε τριετία)
- Επίδοµα γάµου 10%
- Επίδοµα επικινδυνότητας 10%
- Αποζηµίωση χρήσης και συντήρησης για το ιδιόκτητο δίκυκλο 15%
- Τα καθηµερινά έξοδα κίνησης/καύσιµα
- Την αποζηµίωσης µη ληφθείσας άδειας ή άδεια µετ’ αποδοχών.
- Την αποζηµίωση σε περίπτωση απόλυσης και ένταξη στο ταµείο ανεργίας
- Την πλήρη ασφαλιστική κάλυψη
- Προσαύξηση 75% για εργασία τις Κυριακές
- Προσαύξηση 75% για εργασία στις αργίες
- Προσαύξηση 25% για νυχτερινή εργασία (22.00-6.00)
Επιπλέον
- Οι εταιρείες καθορίζουν την τιµή της παραγγελίας
- Οι εταιρείες παρέχουν τον αλγόριθµο/ εφαρµογή
- Οι εταιρείες παρέχουν το πελατολόγιο
- Το εισόδηµά µας εξαρτάται από τον αριθµό των παραγγελιών
- Οι εταιρείες έχουν µόνο διευθυντικά δικαιώµατα και καµία υποχρέωση.
- Το εισόδηµα των freelancer συναδέλφων εξαρτάται από την κίνηση και τις αυξοµειώσεις της αγοράς
- Το «κυνήγι της παραγγελίας” οδηγεί µε στατιστική βεβαιότητα σε τροχαία εργατικά ατυχήµατα/δυστυχήµατα
- Η εντατικοποίηση επεκτείνεται στο σύνολο των εργαζοµένων στον επισιτισµό
- Απλήρωτος χρόνος εργασίας κατά τις αναµονές
Το παρόν ενηµερωτικό φυλλάδιο για τις εταιρείες πλατφόρµες εργασίας αποτελεί την κατάθεση µιας συλλογικής σκέψης και οπτικής, από τη συνέλευση του σωµατείου µας, προς το σύνολο της τάξης µας, για το φαινόµενο των εταιρειών πλατφόρµας εργασίας. Μια αναδιάρθρωση της εργασίας µε παγκόσµια ισχύ και εφαρµογή, συντελείται από την πλευρά των αφεντικών, µε την δυναµική εµφάνισή τους. Βασικές ταξικές ισορροπίες στην µαζική ανειδίκευτη εργασία και εργασιακά κεκτηµένα κλονίζονται και τίθενται υπό αµφισβήτηση, σε όλη την υφήλιο (8ωρο, 5νθήµερο,µισθός, ασφάλιση). Μέσα από το καθηµερινό µας βίωµα (την εργασία σε αυτές) και µε τα εργαλεία του ταξικού ανταγωνισµού και του συνδικαλισµού βάσης, επιχειρούµε να µοιραστούµε τα βιώµατα, τις εµπειρίες, τους συλλογισµούς και την συλλογική ανάλυση, την οποία καταθέτουµε. Στοχεύουµε στην αποδόµηση της ψευδεπίγραφης freelance εργασίας. Με την σειρά µας βάζουµε και εµείς ένα ακόµη ανάχωµα στην απορρύθµιση της εργασίας.
Ολόκληρο το 4σέλιδο σε μορφή pdf εδώ
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Η ψηφιακή εποχή που ζούµε έχει οδηγήσει σε ανακατατάξεις στις οικονοµίες των χωρών του κόσµου. Η gig economy[1], η νέα µορφή εργασίας είναι στον αντίποδα της πλήρους απασχόλησης και των συλλογικών συµβάσεων εργασίας που κατοχυρώνουν τα δικαιώµατα µας. Οι εταιρίες πλατφόρµες είναι απότοκο µιας ιλιγγιώδους εξέλιξης που κλιµακώθηκε µέσα στην πανδηµία. Οι εταιρείες µετρούν λίγα χρόνια ζωής και έχουν κυριαρχήσει στην παγκόσµια αλυσίδα (ταχυ) διανοµής προϊόντων και υπηρεσιών (καθαριστές, καθηγητές, φροντιστές, οδηγοί κ.α).
Εµείς ως διανοµείς προϊόντων και αγαθών αποτελούµε το βασικό κοµµάτι αυτής της παραγωγικής διαδικασίας. Το ψηφιακό εµπόριο έχει σηµειώσει αλµατώδη αύξηση η οποία θα έχει µόνιµο χαρακτήρα τα επόµενα χρόνια[2] και δεν θα έχει να κάνει µόνο µε την περίοδο των λοκντάουν. Το νερό είχε µπει στο αυλάκι πολύ καιρό νωρίτερα. Αυτό συµβαίνει λόγω του γενικότερου µετασχηµατισµού: α) στον τοµέα της τεχνολογίας και της οικονοµίας, β) στον καθηµερινό ρυθµό της ζωής των εργαζοµένων και γ) στις καταναλωτικές συνήθειες.
Επιπλέον, στο ψηφιακό εµπόριο το κόστος λειτουργίας µειώνεται κατά πολύ. Τα καταστήµατα δεν χρειάζεται να έχουν βιτρίνα, αποθηκευτικούς χώρους, λειτουργούν µε το ελάχιστο δυνατό προσωπικό ενώ το πελατολόγιο τους δεν υπόκειται σε γεωγραφικούς περιορισµούς.
Νέες συνθήκες εργασίας - περισσότερη εκμετάλλευση
Οι εταιρείες πλατφόρµες µε µια ελάχιστη αρχική επένδυση καταφέρνουν σε σύντοµο διάστηµα να ελέγχουν, να χειραγωγούν την αγορά εργασίας και να πετυχαίνουν τεράστιους τζίρους. Τα µίνιµουµ λειτουργικά έξοδα εκτοξεύουν περαιτέρω τα κέρδη τους. Ένα λογισµικό πρόγραµµα και οι ελάχιστες κτιριακές εγκαταστάσεις για το υπόλοιπο διοικητικό προσωπικό επαρκούν για αυτές τις εταιρείες. Έτσι, µπορούν να αποσύρονται χωρίς καµία “εταιρική ευθύνη” όπως έκανε η Rocket το 2021. Η συνέχεια είναι λίγο πολύ γνωστή, ασφαλιστικά ταµεία και εργαζόµενοι µένουν µε χρέη και οι τελευταίοι µαζί µε το πελατολόγιο απορροφούνται από ανταγωνιστές.
Η µεγαλύτερη καινοτοµία που επιβάλουν οι πολυεθνικοί γίγαντες είναι πως βαφτίζουν τους εργαζόµενους, ελεύθερους επαγγελµατίες-freelancer. Εγκαινιάζοντας ένα νέο καθεστώς εργασίας, όπου οι εργαζόµενοι διανοµείς επωµιζόµαστε όλα τα έξοδα (ασφάλιση, κτεο, σέρβις, καύσιµα, και σήµα του οχήµατος), χάνουµε όλα τα δικαιώµατά µας (άδεια καλοκαιρινή και ασθενείας, Δώρο Χριστουγγέννων & Πάσχα, επίδοµα αδείας και άδεια, και επιδόµατα - τριετίες, γάµου, ιδιαίτερων συνθηκών) ενώ οι εταιρείες απαλλάσσονται από τις υποχρεώσεις τους.
Οι εταιρείες κατασκευάζουν δεξαµενές εργαζοµένων µε µηδενικό κόστος, γρήγορα και εύκολα. Με την στρατηγική της freelance εργασίας να τις απαλλάσσει από το εργατικό κόστος προχωρούν σε αθρόες προσλήψεις, επιχειρώντας να ελέγξουν την αγορά εργασίας προς ίδιον συµφέρον. Παράλληλα, µε αυτό τον τρόπο µας διατηρούν σε µια διαρκή αίσθηση αβεβαιότητας. Θα έχει δουλειά;
Εταιρείες πλατφόρμες: το αόρατο αφεντικό
Η εργασία στις εταιρίες πλατφόρµες δηµιουργεί την ψευδαίσθηση πως δεν έχουµε αφεντικό στο κεφάλι µας. Στις εταιρείες πλατφόρµες δεν υπάρχει αφεντικό να µας βάζει να φτιάχνουµε κουτιά, να γεµίζουµε ψυγεία, να καθαρίζουµε και να ακούµε την κλάψα του. Το αφεντικό δε το βλέπουµε και δε το ακούµε, όµως το αφεντικό υπάρχει, είναι ο αλγόριθµος και αυτοί που τον διαχειρίζονται. Παρακολουθεί, καταγράφει και χρονοµετρά κάθε κίνηση, απαλλοτριώνει την οδηγική µας εµπειρία, µας δίνει δουλειά κατά το δοκούν, ανεβάζει τον ρυθµό της εργασίας και όταν “στραβώνει” µας στερεί το µεροκάµατο και µας απολύει. Ο αλγόριθµος είναι το αόρατο αφεντικό, που συλλέγει, διατηρεί και αποθηκέυει τα προσωπικά µας δεδοµένα, λαµβάνοντας αποφάσεις χωρίς να λογοδοτεί απέναντί µας.
Επιπλέον στις εταιρείες πλατφόρμες
- Η απόλυση βαφτίζεται τερματισμός συνεργασίας
- Η εντατικοποίηση και η αβεβαιότητα γίνονται κανονικότητα
- Τα ωράρια ξεχειλώνουν και καταργείται η ανάπαυση
- Αυξημένος κίνδυνος τροχαίου εργατικού ατυχήματος/δυστυχήματος
- Aποδιοργάνωση της καθημερινής ζωής
- Καμία υποδομή για τους εργαζόμενους
- Διανομή με όλα τα μεταφορικά μέσα
- Τα υποτιθέμενα ΜΑΠ γίνονται χώρος διαφήμισης
- Προωθείται ο κανιβαλισμός ανάμεσα στους εργαζόμενους
ΟΙ ΛΟΓΟΙ ΠΟΥ ΕΤΥΧΕ ΕΥΡΕΙΑΣ ΑΠΟΔΟΧΗΣ ΑΠΟ ΜΕΓΑΛΟ ΚΟΜΜΑΤΙ ΤΩΝ ΣΥΝΑΔΕΛΦΩΝ ΜΑΣ
Η στυγνή εκµετάλλευση, το καθεστώς της αδήλωτης και υποδηλωµένης εργασίας καθώς και η καταστρατήγηση της εργατικής νοµοθεσίας στον τουρισµό επισιτισµό και στην ταχυδιανοµή έστρωσαν τον δρόµο για τις εταιρείες πλατφόρµες. Παράλληλα, η κατρακύλα των µισθών[3], υποχρεώνει µεγάλο κοµµάτι της εργατικής τάξης να εργάζεται 12ωρα ακόµα και 7 µέρες την εβδοµάδα, για να επιβιώσει και να φέρει εις πέρας τις ανάγκες και τις υποχρεώσεις της. Σε σύγκριση µε τις δυσµενείς εργασιακές συνθήκες που επικρατούσαν και επικρατούν στην πιάτσα, οι εταιρείες πλατφόρµες προσέλκυσαν µεγάλη µερίδα συναδέλφων. Η ευκαιρία δόθηκε στο λοκ ντάουν, τότε που µεγάλα κοµµάτια της οικονοµίας πάγωσαν, αντιθέτως το ηλεκτρονικό εµπόριο, οι ταχυµεταφορές και ταχυδιανοµή γιγαντώθηκαν. Σε σύντοµο χρονικό διάστηµα το διαδίκτυο και οι δρόµοι γέµισαν µε τις διαφηµίσεις τους και οι δρόµοι µε freelancer.
Ταυτόχρονα, οι εταιρίες πρόσφεραν και το καρότο του ελευθέρου ωραρίου. Πολύ γρήγορα όµως, το µαστίγιο της κατρακύλας της τιµής ανά παραγγελίας µετέτρεψαν τις υποσχέσεις για δήθεν ελεύθερο ωράριο, σε εργασία χωρίς ωράριο. Το “ελεύθερο ωράριο” αποδεικνύεται ακόµη περισσότερο µια αυταπάτη αφού η επιλογή των βαρδιών δε κρίνεται σύµφωνα µε τις ανάγκες του καθενός αλλά σύµφωνα µε τις ανάγκες των επιχειρήσεων. Τρανταχτό παράδειγµα είναι η περίπτωση των “slots”(προκαθορισµένες βάρδιες) της efood όπου οι freelancers καλούνται να επιλέξουν µέσα από αυτές πότε, που και πόσο θα εργαστούν. Οι συνάδελφοι freelancers προφανώς και προσπαθούν να εργάζονται όταν έχει στην αγορά περισσότερες παραγγελίες προκειµένου να µην έχουν “νεκρούς χρόνους”, όπου στην περίπτωση αυτή δεν λαµβάνουν εισόδηµα.
Στα παραπάνω αν προσθέσουµε την ευκαιριακή επιλογή του επαγγέλµατος µας από µεγάλο κοµµάτι των εργαζοµένων, το γεγονός πως η freelance εργασία βολεύει κάποιους που ήταν ήδη ελεύθεροι επαγγελµατίες ή/και επιχειρηµατίες και τις προσδοκίες για πολύ και γρήγορο χρήµα, µπορούµε να εξηγήσουµε την αρχικά µεγάλη αποδοχή τους.
Η FREELANCE ΕΡΓΑΣΙΑ ΥΠΟΚΡΥΠΤΕΙ ΕΞΑΡΤΗΜΕΝΗ ΣΧΕΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
Οι εταιρείες πλατφόρµες καθορίζουν την τιµή της παραγγελίας και άρα το ύψος της αµοιβής του δήθεν συνεργάτη. Επιπλέον, αυτές κατέχουν το πελατολόγιο και ορίζουν τις ώρες που συµβαίνει η διανοµή. Δεν σε υποχρεώνουν να φοράς την στολή τους, αλλά έχουν ανθρώπους να ελέγχουν αν το κάνει ο διανοµέας και τότε χάνει το µπόνους, ανά παραγγελία… Πως ονοµάζεται λοιπόν, αυτός που δίνει τους πελάτες και καθορίζει την τιµή, ταυτόχρονα µε όλα τα υπόλοιπα; Στην κοινή λογική εργοδότης, στην λογική του κεφαλαίου και των αφεντικών “συνεργάτης”.
Η κείµενη εργατική νοµοθεσία ορίζει πως «Σύµβαση εξαρτηµένης εργασίας είναι η συµφωνία µεταξύ εργοδότη και εργαζόµενου, βάση της οποίας ο εργαζόµενος αναλαµβάνει την κύρια υποχρέωση να παρέχει την εργασία του στον εργοδότη, υπό την εποπτεία και τον έλεγχο του και ο εργοδότης την κύρια υποχρέωση καταβολής του µισθού. Το κριτήριο που χαρακτηρίζει µία σύµβαση ως σύµβαση εξαρτηµένης εργασίας είναι η προσωπική εξάρτηση, η οποία εκδηλώνεται µε το δικαίωµα του εργοδότη να δίνει οδηγίες στον εργαζόµενο, αναφορικά µε τον τρόπο, τόπο και χρόνο παροχής των υπηρεσιών του και να ασκεί εποπτεία και έλεγχο για τη διαπίστωση της συµµορφώσεως του εργαζοµένου προς τις οδηγίες του, άσχετα µε το εάν ο εργοδότης ασκεί έµπρακτα το δικαίωµα αυτό ή αφήνει περιθώριο πρωτοβουλιών στον εργαζόµενο.»
Σύµφωνα µε τον παραπάνω ορισµό οι εταιρείες πλατφόρµες έχουν τον ρόλο του εργοδότη.
i) δίνει οδηγίες στον εργαζόµενο, αναφορικά µε τον τρόπο, τόπο και χρόνο παροχής των υπηρεσιών του. Ως τρόπος ορίζεται η παροχή του αλγόριθµου από την εταιρεία στον εργαζόµενο, ώστε να µπορεί να δέχεται παραγγελίες.
ii) η εταιρεία πλατφόρµα ασκεί εποπτεία και έλεγχο µέσω του αλγόριθµου.
iii) Ορίζει την αµοιβή και τους όρους εργασίας µονοµερώς.
Περαιτέρω ο ορισµός της Σύµβασης Ανεξαρτήτων υπηρεσιών αναφέρει πως “όταν ο παρέχων ανεξάρτητες υπηρεσίες αναλαμβάνει την υποχρέωση έναντι ενός προσώπου, για παροχή εργασίας χωρίς όμως να υπόκειται στην εποπτεία και τον έλεγχο του αντισυμβαλλομένου του.’’ Κύριο χαρακτηριστικό, εποµένως της σύµβασης παροχής ανεξαρτήτων υπηρεσιών είναι η ανάπτυξη πρωτοβουλίας και η ανεξαρτησία ως προς τον καθορισµό του τόπου, του χρόνου και του τρόπου παροχής της εργασίας, κάτι που βασικά δεν συµβαίνει στην περίπτωση της σύµβασης εξαρτηµένης εργασίας”.
Είναι αντιληπτό από τον καθένα, ακόµη και από αυτούς που πιστεύουν πως αν βάλει ένα κουτί ένας διανοµέας, έχει κινητό και δεν έχει κανένα εργασιακό δικαίωµα θεωρείται ελεύθερος επαγγελµατίας, όµως στην πράξη η εργασία που παρέχει είναι µισθωτή εργασία.
[1]Ως gig economy -η ακριβής µετάφραση είναι οικονοµία µε το κοµµάτι- ορίζονται οι ευέλικτες σχέσεις απασχόλησης στην αγορά εργασίας και περιλαµβάνουν την freelance εργασία και τις βραχυπρόθεσµες συµβάσεις έργου µεταξύ εταιρείας και εργαζόµενου.
[2]Για το έτος 2022 το 18,8% των παγκόσµιων πωλήσεων προήλθε ψηφιακά. Στην Ελλάδα το 2022 έστω µια ψηφιακή αγορά έκαναν οι 8 στους 10 Έλληνες, ποσοστό πρωτόγνωρο για την χώρα. Όσον αφορά τη παγκόσµια online αγορά τροφίµων και προϊόντων, αυτή έφτασε τα 189,70 δις δολλάρια το 2021, ενώ από το 2022 εώς το 2028 θα αυξάνεται µε ετήσιο ρυθµό 10,8%!
[3]Ο βασικός µισθός στην Ελλάδα είναι ο τρίτος από κάτω στην ΕΕ, πάνω µόνο από την Ρουµανία και την Βουλγαρία. Να θυµίσουµε πως το 2008 ο βασικός µισθός ήταν περίπου 700 ευρώ. Στο πρώτο µνηµόνιο, το 2010, ο µισθός µπήκε στον πάγκο του χασάπη και έφτασε στα 500 ευρώ και 420 ευρώ για τους νέους κάτω των 25.
Ο ν. 4808/2021 (ν. ΧΑΤΖΗΔΑΚΗ) ΚΑΙ ΕΤΑΙΡΕΙΕΣ ΠΛΑΤΦΟΡΜΕΣ - ΜΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ ΑΓΑΠΗΣ
Για να καταλήξουµε στην παρούσα χρονική περίοδο και το καθεστώς που επικρατεί µε την ψευδεπίγραφη freelance εργασία, περάσαµε από διάφορα θεσµικά στάδια που έπαιξαν καθοριστικό ρόλο για το επάγγελµα µας.
- Στις 09/07/2020 η efood, που ως τότε απασχολούσε εργαζόµενους αποκλειστικά µε εξαρτηµένη σχέση εργασίας, θέλοντας να πλήξει την ανταγωνίστρια Wolt, υποβάλει ερώτηµα στον ΕΦΚΑ σχετικά µε την χρήση των τίτλων κτήσης.
- Στις 28/07/2020 ο ΕΦΚΑ απαντάει ότι το επάγγελµα του διανοµέα δεν µπορεί να γίνεται µε τίτλο κτήσης γιατί έχει όλα τα χαρακτηριστικά της εξαρτηµένης εργασίας.
- Στις 04/11/2020 εκδίδεται εγκύκλιος (45628/414) από τον τότε υπουργό εργασίας Γ. Βρούτση που διευκρινίζει σαφέστατα ότι οι διανοµείς της wolt πρέπει να έχουν εξαρτηµένη σχέση εργασίας και δεν είναι αυτοαπασχολούµενοι, κάτι που ισχύει συνολικότερα για όλους όσους απασχολούνται στην διανοµή προϊόντων.
Με βάση τα παραπάνω, καθώς καθιερώνονταν στην αγορά εργασίας, προέκυψε ένα σηµαντικό πρόβληµα για τις δύο πολυεθνικές εταιρείες. Έβαλαν τον ανταγωνισµό τους στην άκρη και εργάστηκαν για τον κοινό τους στόχο, που δεν ήταν τίποτα λιγότερο από τη νοµιµοποίηση της freelance εργασίας, ώστε να συνεχίσουν να απαλάσσονται από τις εργοδοτικές υποχρεώσεις και τις ευθύνες της εξαρτηµένης σχέσης εργασίας. Το πρόβληµα αυτό θα τους το λύσει ο διαχρονικά πιο πιστός υπάλληλος των πολυεθνικών εταιρειών Κ. Χατζηδάκης, που ως υπουργός εργασίας τον Ιούνιο του 2021 καταθέτει νοµοσχέδιο, κοµµένο και ραµµένο στις προσταγές των δύο πολυεθνικών, που µεταξύ άλλων θεσπίζει ότι οι διανοµείς δύναται να είναι ελεύθεροι επαγγελµατίες.
O νόµος 4808/2021 (ν.Χατζηδάκη) συµπυκνώνει το πολιτικό σχέδιο της κυβέρνησης για την οικονοµία και την κοινωνία συνιστώντας µια άνευ προηγουµένου επίθεση στην µισθωτή εργασία και τα εργασιακά δικαιώµατα.
Στα επίµαχα άρθρα 68-72,που αφορούν την εργασιακή σχέση των διανοµέων µε τις εταιρείες πλατφόρµες, το κύριο µέληµα του νόµου είναι να εξυπηρετήσει τα συµφέροντα των εταιρειών πλατφόρµας. Η προχειρότητα του ν. Χατζηδάκη είναι έκδηλη αφού δεν ασχολείται µε την ουσία και αφήνει στο απυρόβλητο µια σειρά κρίσιµα ζητήµατα για τον αλγόριθµο όπως: τον συνεχή έλεγχο των εργαζοµένων , τη διαδικασία συλλογής, φύλαξης και διαχείρισης των προσωπικών δεδοµένων, τις δικλείδες για τον έλεγχο του αλγορίθµου, τις αξιολογήσεις που κάνουν οι πλατφόρµες µέσω των αλγορίθµων.
Επιπλέον τα άρθρα κρύβουν µια µεγάλη αντίφαση. Για να νοµιµοποιήσει την freelance εργασία, θεσµοθετεί για τους δήθεν ελεύθερους επαγγελµατίες/επιχειρηµατίες τα δικαιώµατα που απορρέουν, για όλους τους µισθωτούς επαγγελµατίες οδηγούς δικύκλου απο το ν.4611/2019 άρθρα 55 & 56[4]. Ο νόµος 4808/21 αναγνωρίζει πως οι εταιρείες πλατφόρµες έχουν τις ίδιες υποχρεώσεις που έχουν οι εργοδότες στην µισθωτή εργασία, αλλά “αλληθωρίζει” όσο αφορά το είδος της εργασιακής σχέσης. Οι εταιρείες φυσικά µέσα από λογιστικά τερτίπια και τη µείωση των αµοιβών µετακυλύουν τα έξοδα στους αναρίθµητους δήθεν συνεργάτες τους.
Τα αποτελέσµατα της ψήφισης του νόµου Χατζηδάκη τα βιώσαµε ως διανοµείς σε σύντοµο χρονικό διάστηµα. Δύο µήνες αργότερα είδαµε την πρόθεση της efood να εξαναγκάσει τους µισθωτούς της να µετατραπούν σε freelancer. Είδαµε την επέκταση των διαχειριστών στόλου, εργολάβων στην Wolt. Είδαµε να καλλιεργεί την ψευδαίσθηση ενός “αυτοαπασχολούµενου διανοµέα” µε µαύρο κουτί που αρκεί να πληρεί κάποιες προϋποθέσεις του νόµου για να δουλεύει χωρίς εργασιακά δικαιώµατα.
[4]Ο ν.4611/2019 ψηφίστηκε τον Μάη του 2019µετά από µια σειρά αγώνων του σωµατείου µας ΣΒΕΟΔ µε κορύφωση την µεγαλειώδη απεργία στις 11 Απρίλη της ίδιας χρονιάς. Τα άρθρα 55, 56 αναγνωρίζουν την ενιαία ειδικότητα και αναφέρουν πως οι εργοδότες είναι υποχρεωµένοι να καταβάλλουν:
Α) εταιρικό δίκυκλο ή αποζηµίωση χρήσης και συντήρησης για το ίδιόκτητο δίκυκλο, τουκλάχιστον ίση µε το 15% του βασικού µισθού. Η αποζηµίωση είναι αφορολόγητη
Β) τα έξοδα κίνησης (βενζίνες)
Γ) Τα αναγκαία ΜΑΠ: κράνος, µπουφάν µε προστατευτικά, γάντια, παντελόνι, αδιάβροχο, προστατευτικά αδιάβροχα υποδήµατα, γιλέκο µε ανακλαστήρες.
Δ) και να δηλώνουν το ιδιόκτητο δίκυκλο στο σύστηµα εργάνη.
ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΕΣ ΣΤΟΛΟΥ: ΚΕΡΔΟΣΚΟΠΙΑ ΚΑΙ ΣΤΥΓΝΗ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗ
Tο Νοέµβρη του 2021, στην αρχή του 2ου λοκ ντάουν, η DoorDash εξαγοράζει την wolt. Έχει προηγηθεί, τον Ιούνη του 2021, ο ν. Χατζηδάκη (4808/2021), που στρώνει κόκκινο χαλί στις εταιρείες πλατφόρµες. Έπειτα, τον Ιούνη του 2022 καταργείται ο τίτλος κτήσης. Στη συνέχεια για να συνεχίσει κάποιος να εργάζεσαι για τη Wolt είναι υποχρεωµένος να ανοίξει βιβλία και να φαίνεται σαν εργολάβος/ελεύθερος επαγγελµατίας/αυτοαπασχολούµενος ταχυδιανοµέας. Όταν ολοκληρώθηκε και αυτή η µετάβαση οι διαχειριστές στόλου παίρνουν σάρκα και οστά. Για την εταιρεία το όφελος του
µοντέλου των διαχειριστών στόλου είναι διπλό. Από την µια απαλλάσσεται από κάθε εργοδοτική ευθύνη και από την άλλη εξασφαλίζει µηχανάκια στο δρόµο κάθε ώρα και στιγµή που έχει ανάγκη, ανεξάρτητα από καιρικές συνθήκες, αργίες και τη διαθεσιµότητα των λοιπών δήθεν συνεργατών.
Η λειτουργία των διαχειριστών στόλου, χειροτέρεψε τις συνθήκες για τη συντριπτική πλειοψηφία των συναδέλφων που εργάζονταικάτωαπότονψευδήτίτλοτουαυτοαπασχολούµενου/ ελεύθερου επαγγελµατία. Η αµοιβή είναι σε συνεχή πτώση και το κυνήγι της παραγγελίας αυξάνει τα χιλιόµετρα, τις φθορές, τα έξοδα κίνησης και τον κίνδυνο για εργατικό ατύχηµα. Ο ελλιπής ρουχισµός (τα µπουφάν δεν φέρουν προστατευτικά κόκκαλα) υποβαθµίστηκε περαιτέρω. Όµως ο όγκος εργασίας, οι τοµείς των υπηρεσιών και το πελατολόγιο της DoorDash/ Wolt αυξήθηκαν. Η δουλειά αυτή διοχετεύεται στους στόλους. Η εταιρεία µε την τακτική των διαχειριστών στόλου εκτινάσσει τα κέρδη της και µπορεί να νιώθει χαρούµενη. Εµείς από την άλλη όχι.
Οι συνάδελφοι εργάζονται στις γαλέρες των διαχειριστών µε σχεδόν φεουδαρχικές σχέσεις εργασίας. Με απλά µαθηµατικά, ένας συνάδελφος, που εργάζεται µε παρακράτηση 35%, για µία παραγγελία παίρνει καθαρά 1,43 ευρώ (οι τίµές αφορούν τον Μάρτη του 2023). Δέκα παραγγελίες 14,3 ευρώ. Αν αφαιρέσεις τα έξοδα για βενζίνες και φθορά του δικύκλου µένουν 11 ευρώ για 3 ώρες εργασίας… Πως χαρακτηρίζεται αυτό το άτοµο που δίνει 11 ευρώ για τρεις ώρες πάνω στο δίκυκλο, παντώς καιρού, στους δρόµους των πόλεων;
Οι εργαζόµενοι στους διαχειριστές είναι αόρατοι, δεν υπάρχουν. Η αδήλωτη και υποδηλωµένη εργασία είναι κανόνας. Δώρα, αποζηµίωση χρήσης και συντήρησης για το δίκυκλο 15%, βενζίνες, άδειες, ασθένειες, νυχτερινές προσαυξήσεις, προσαυξήσεις για εργασία την Κυριακή ή τις αργίες, ούτε λόγος, ενώ η αµοιβή γίνεται µε το κοµµάτι. Τα ωράρια ξεχειλώνουν κατά το δοκούν του διαχειριστή.
Αυτοί που εξαναγκάζονται να εργάζονται στους διαχειριστές στόλου, κάτω από αυτές τις συνθήκες είναι το πιο ευάλωτο κοµµάτι της εργατικής τάξης. Μετανάστες χωρίς χαρτιά, µακροχρόνια άνεργοι, εργαζόµενοι κοντά στη σύνταξη, άνθρωποι υπερχρεωµένοι ή νέοι εργαζόµενοι οι οποίοι δεν γνωρίζουν τα δικαιώµατα τους και είναι ακόµη “ψαρωµένοι” στους εργασιακούς χώρους. Υπάρχει και µια σηµαντική λεπτοµέρεια. Οι εργαζόµενοι δεν πληρώνονται από την εταιρεία απευθείας. Το χρήµα το τσεπώνει ο διαχειριστής, στο όνοµά του εξάλλου είναι οι κωδικοί εργασίας, και στη συνέχεια πληρώνει(;) τους “δουλοπάροικους”.
Η ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΟΔΗΓΙΑ
Στις 11 Μάρτη 2024, έπειτα από διαπραγµατεύσεις 5 ετών, τέθηκε σε ψηφοφορία και συµφωνήθηκε στο ευρωπαϊκό κοινοβούλιο, η οδηγία “για τη βελτίωση των συνθήκων εργασίας των εργαζοµένων στις εταιρείες πλατφόρµες”. Η µεγάλη πλειοψηφία των 28 εκατοµµυρίων εργαζοµένων στις εταιρείες πλατφόρµες της ΕΕ, συµπεριλαµβανοµένων των οδηγών ταξί, των οικιακών βοηθών, των νοσηλευτών/ φροντιστών και των διανοµέων, εργάζονται υπό το ψευδές καθεστώς της freelance εργασίας. Η εκτίµηση είναι πως µέχρι το 2025 ο αριθµός θα φτάσει στα 45 εκατ. Παράλληλα η οικονοµία της πλατφόρµας έχει αυξηθεί εκθετικά τα τελευταία χρόνια, µε τα έσοδα να αυξάνονται από περίπου 3 δισεκατοµµύρια ευρώ σε περίπου 14 δισεκατοµµύρια ευρώ µεταξύ 2016 και 2020. Αντιλαµβανόµαστε πως είναι τόσα πολλά τα λεφτά και οι εργαζόµενοι, που η ψευδεπίγραφη freelance εργασία αφήνει τεράστια περιθώρια κέρδους στις πολυεθνικές πλατφόρµες εργασίας.
Τα µελανά σηµεία της οδηγίας είναι πως α) Η πρόταση που συµφωνήθηκε δεν περιλαµβάνει κανένα συγκεκριµένο νοµικό κριτήριο/τεκµήριο). Όµως δίνει την δυνατότητα σε εργαζόµενους ή σωµατεία ή σε οποιονδήποτε συνδικαλιστικός φορέα (σωµατείο, οµοσπονδία) ή ακόµη και το υπουργείο (όταν δεν έχει γίνει υπουργείο εργοδοσίας, όπως στην Ελλάδα), να µπορούν να επικαλεστούν ένα τέτοιο κριτήριο που αποδεικνύει τη µισθωτή σχέση εργασίας και µένει στην εταιρεία να αποδείξει το αντίθετο (άρθρα 4, 5, 27). Β) Χρονική καθυστέρηση, αν και το ζήτηµα είναι πολύ άµεσο. Η οδηγία ψηφίστηκε τον Μάρτη του 2024, αλλά “θα αρχίσει να ισχύει την εικοστή ηµέρα από τη δηµοσίευσή της στην Επίσηµη Εφηµερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης”. Ένα κράτος της ΕΕ έχει χρονικό περιθώριο µέχρι και δύο έτη, ώστε να την ενσωµατώσει στην εθνική του νοµοθεσία (άρθρο 29,30,31).
Από εκεί και πέρα όµως, η οδηγία θέτει κάποια όρια στην ασυδοσία των εταιρειών και µας παρέχει µια σειρά από εργαλεία για να αντιµετωπίσουµε την ψευδεπίγραφη free- lance εργασία και να αποκτήσουµε πλήρη ασφαλιστικά και µισθολογικά δικαιώµατα.
- Βάζει όρια στη χρήση αυτοµατοποιηµένων συστηµάτων παρακολούθησης ή λήψης αποφάσεων από τις ψηφιακές πλατφόρµες εργασίας και ο εργαζόµενος ή ένας συνδικαλιστικός φορέας µπορεί να ζητήσει εγγράφως τον λόγο µετά από οποιαδήποτε απόφαση του αλγόριθµού.
- Απαγορεύει τη συλλογή και διατήρηση των προσωπικών δεδοµένων των εργαζοµένων, των πελατών και των καταστηµάτων και απαιτεί να έχουν διαφάνεια στον αλγόριθµο.
- Δίνει το δικαίωµα στις αρχές να ελέγχουν το καθεστώς εργασίας στις πλατφόρµες.
- Δίνει δικαίωµα σε συνδικαλιστικούς φορείς να ζητούν ελέγχους, να κινούν δικαστικούς αγώνες ενάντια στις πλατφόρµες όσο αφορά τα αυτοµατοποιηµένα συστήµατα λήψεων αποφάσεων και παρακολούθησης, την ύπαρξη ή µη ψευδεπίγραφης freelance εργασίας και αν τηρείται η εργατική νοµοθεσία.
- Υποχρεώνει τις πλατφόρµες να δίνουν στοιχεία όταν τους ζητούνται από φορείς ή θεσµούς.
- Προστατεύει τους εργαζόµενους και τους εκπροσώπους τους από την δυσµενή µεταχείριση των εταιρειών και τις απολύσεις.
- Τα ευρωπαϊκά κράτη θα πρέπει να συστήσουν µηχανισµούς εποπτείας της δράσης των εταιρειών και να επιβάλλουν κυρώσεις όταν δεν συµµορφώνονται µε το νοµικό πλαίσιο.
- Υποστήριξη από τα κράτη των συλλογικών διαπραγµατεύσεων στις εταιρείες πλατφόρµες.
ΠΟΛΥΕΘΝΙΚΕΣ ΕΤΑΙΡΕΙΕΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗ
ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΑΓΩΝΕΣ
Η περίοδος των παχιών αγελάδων πέρασε ανεπιστρεπτί. Οι πολυεθνικές εταιρείες δεν ήρθαν εδώ για να µοιράσουν λεφτά, να βελτιώσουν τις απολαβές και το επίπεδο της ζωής µας αλλά για να αυξήσουν τα κέρδη τους πάνω στην δουλειά και τα κορµιά µας.
H τάξη µας, σε παγκόσµιο επίπεδο, έχει την αλληλεγγύη, τη µαχητικότητα και το δίκιο µε το µέρος της. Αντιστέκεται και αγωνίζεται ενάντια στις σαρωτικές αλλαγές και την απορρύθµιση των δικαιωµάτων µας που φέρνουν οι εταιρείες πλατφόρµες. Όπως είπαµε και παραπάνω, το µοντέλο της εργασίας σε εταιρείες πλατφόρµες, συναντά σθεναρές αντιστάσεις σε όλη την υφήλιο. Τα υποκείµενα, οι προλετάριοι που δίνουν (δίνουµε) αυτούς τους αγώνες έχουµε κοινά χαρακτηριστικά, πέρα από το ότι είµαστε όλοι διανοµείς. Χαρακτηριστικά που ξεφεύγουν από τον παραδοσιακό συνδικαλισµό (ιεραρχία, ανάθεση, αποκλεισµοί, πολιτικές σκοπιµότητες), θέτοντας στο προσκήνιο την αυτόνοµη οργάνωση και δράση.
Σε µια σειρά από ευρωπαϊκές χώρες (Ιταλία, Νορβηγία, Σουηδία, Δανία και Ολλανδία) δικαστικές ή/και φορολογικές αρχές έχουν αποφανθεί πως η εργασία στις πλατφόρµες είναι εξαρτηµένη σχέση εργασίας και οι εταιρείες οφείλουν να προσλάβουν τους εργαζόµενους µε πλήρη ασφαλιστικά και µισθολογικά δικαιώµατα. Ενώ στην Ισπανία υπάρχει ο νόµος για τους διανοµείς που προστατεύει και εξασφαλίζει τα δικαιώµατα των εκεί συναδέλφων.
Εµείς εδώ στην Ελλάδα µε το όχηµα του ΣΒΕΟΔ, διασφαλίζουµε την συνέχεια, την συνέπεια αλλά και µια βάση να συναντηθούµε µε συναδέλφους, αλλά και για να τους ψάξουµε εµείς στις εξορµήσεις, µοιράζοντας την εφηµερίδα
µας. Ως εργαζόµενοι οδηγοί δίκυκλου, ως κοµµάτι της κοινωνίας και της εργατικής τάξης, έχουµε µόνο ο ένας τον άλλον και καλούµαστε να αντισταθούµε, να οργανωθούµε και να διεκδικήσουµε συλλογικά στις εταιρείες πλατφόρµες έναν αξιοπρεπή µισθό µε πλήρη εργασιακά και ασφαλιστικά δικαιώµατα. Οι διανοµείς στην efood το 2021 µε απεργιακές κινητοποιήσεις έθεσαν ένα πρώτο ανάχωµα στα σχέδια των εταιρειών. Οι διανοµείς στην Wolt κατέβηκαν αυθόρµητα για πρώτη φορά και απέργησαν για 3 µέρες συνεχόµενες. Για το σωµατείο µας ΣΒΕΟΔ, είναι σηµαντικό να εργαστούµε για την ενσωµάτωση της οδηγίας στο εργατικό δίκαιο του ελληνικού κράτους και να πιέσουµε το υπουργείο εργασίας να προσδιορίσει και να θεσµοθετήσει τα απαραίτητα και αναγκαία νοµικά τεκµήρια/κριτήρια. Όλα αυτά είναι βήµατα προς την αναγνώριση της ψευδεπίγραφης freelance εργασίας και την µετατροπή της σε εξαρτηµένη σχέση εργασίας.
Οι συνάδελφοι που εργάζονται σε στόλους και σε εργολαβικές εταιρείες, µε τη στήριξη και την βοήθεια του ΣΒΕΟΔ, να προχωρήσουν σε καταγγελίες στα αρµόδια ΣΕΠΕ διεκδικώντας δώρα, επιδόµατα, την αποζηµίωση χρήσης και συντήρησης 15%, έξοδα κίνησης, υπερωρίες και καταγγελίες στον ΕΦΚΑ για την αδήλωτη και υποδηλωµένη εργασία.
Καλούµε όλους τους συναδέλφους freelancer, µε την στήριξη και την βοήθεια του ΣΒΕΟΔ, να προχωρήσουµε σε µια µαζική αγωγή για να αναγνωριστεί η εξαρτηµένη σχέση εργασίας και επιπλέον να αποζηµιωθούν ως µισθωτοί για τον καιρό που εργάζονται ως freelancer (δώρα, επιδόµατα, ένσηµα).
Το ΣΒΕΟΔ είναι εδώ, έχει σηκώσει το γάντι και δηµιουργεί αναχώµατα, καλούµε τους συναδέλφους να πλαισιώσουν τις διαδικασίες µας και όλοι µαζί να αλλάξουµε το επάγγελµα προς το καλύτερο για όλους µας. Είναι χρέος και καθήκον µας να αγωνιστούµε για να ζήσουµε σαν άνθρωποι, να διαφυλάξουµε ό,τι παραλάβαµε από τους αγώνες του παρελθόντος και να γίνουµε οι δηµιουργοί των αγώνων του σήµερα και του αύριο.
Διεκδικούµε
- Πλήρη ασφαλιστικά και εργασιακά δικαιώματα για όλους τους διανομείς στις εταιρίες πλατφόρμες
- Οχι στην ψευδεπίγραφη freelance εργασία
- Διαφάνεια και έλεγχος του αλγόριθμου
- Συλλογικές συμβάσεις εργασίας στις εταιρίες πλατφόρμες με αυξήσεις στους μισθούς
- Άμεση ενσωμάτωση της οδηγίας στο εθνικό δίκαιο του ελληνικού κράτους
- Θέσπιση νομικών κριτηρίων/ τεκμηρίων για την οδηγία
- ΜΑΠ για την προστασία μας και όχι για τη διαφήμιση της εταιρείας
- Υποδομές για την προφύλαξη, την ασφάλεια και την υγιεινή μας
- Οι εταιρείες να παρέχουν τα μέσα της εργασίας (δίκυκλο, κινητό, βάση στήριξης)
- Αποζημίωση καυσίμων βάση χιλιομέτρων και όχι βάση αλγόριθμου
- Ένσημα Βαρέα και Ανθυγιεινά
Ποιοί είµαστε & Γιατί επιµένουµε...
Το πρωτοβάθμιο ομοιοεπαγγελματικό σωματείο «Συνέλευση Βάσης Εργαζοµένων Οδηγών Δικύκλου» (ΣΒΕΟΔ), δημιουργήθηκε την άνοιξη του 2007. Μέλη του μπορεί να γίνουν όσοι και όσες εργάζονται με δίκυκλο: κούριερ/ταχυμεταφορείς, ντελίβερι/ταχυδιανομείς και υπάλληλοι εξωτερικών εργασιών με δίκυκλο. Μέσα από το σωματείο αγωνιζόμαστε για να βελτιώσουμε τις συνθήκες εργασίας και της ζωής μας συνολικότερα. Κουραστήκαμε ενώ τρέχουμε όλοι μαζί στο δρόμο, να είμαστε μόνοι μπρος στις αυθαιρεσίες κάθε εργοδότη. Είπαμε να οργανωθούμε και να μην περιμένουμε να χιονίσει για να δούμε μια άσπρη μέρα.
Στο σωματείο δε θα βρεις συνδικαλιστές σε καρέκλες, δε θα βρεις έτοιμες “συνταγές” για εκτέλεση, δε θα συναντήσεις την αδιαφορία και την απαξίωση ενός ξεπουλημένου και γραφειοκρατικού «μηχανισμού», δε θα βρεις υπεράνθρωπους. Στο σωµατείο θα συναντήσεις και άλλους εργαζόµενους σαν κι εσένα που βιώνουν παρόµοιες συνθήκες εργασίας και ζωής, θα µοιραστείς σκέψεις, αγωνίες, σχέδια, προβληµατισµούς και θα συνδιοργανώσεις δράσεις, εκδηλώσεις, κείµενα, παραστάσεις διαµαρτυρίας, µοτοπορείες κ.α. Μέσα από την κουβέντα τη λύση τη βρίσκουμε ΟΛΟΙ ΜΑΖΙ. Όταν λες πως «τίποτα δεν αλλάζει» δένεις τη θηλιά πιο σφικτά στο λαιμό σου. Οπότε μη λες πως τίποτα δεν αλλάζει. Σκέψου πως από το 2007 έχουμε δώσει εκατοντάδες αγώνες ενάντια σε μικρά ή μεγάλα αφεντικά και μετράμε αρκετές νίκες. Νίκες που χωρίς το σωματείο όχι μόνο δε θα υπήρχαν, αλλά οι εργοδότες θα συνέχιζαν να αυθαιρετούν με τον ίδιο αλαζονικό τρόπο.
Μαζευόµαστε κάθε τρίτη και Σάββατο στις 18:00 Σπύρου Τρικούπη 56-58, Αθήνα. Κάθε Τρίτη για την επίλυση εργατικών διαφορών, για συζήτηση και γνωριµία & κάθε Σάββατο για την εβδοµαδιαία µας συνέλευση.
Τα υπόλοιπα από κοντά.
Τηλέφωνο επικοινωνίας: 6946747244
email: [email protected]
Ιστοσελίδα: www.sveod.gr
Πρωτοβάθμιο ομοιοεπαγγελματικό σωματείο «Συνέλευση Βάσης Εργαζομένων Οδηγών Δικύκλου» (ΣΒΕΟΔ)
Έτος ίδρυσης 2007
