Σημειώσεις για το εργασιακό καθεστώς της efood#3, Επιτροπή Εργαζομένων Efood ΣΒΕΟΔ, Φθινόπωρο 2021

Συνάδελφοι,

καθώς κλείνουμε 2 χρόνια ύπαρξης και παρέμβασης, η Επιτροπή Διανομέων e-food της ΣΒΕΟΔ  χαιρετίζουμε όλους τους συναδέλφους και τις συναδέλφισσες, που, όχι μόνο αντιστάθηκαν στον εκβιασμό για εθελούσια βλαπτική μεταβολή της εργασιακής τους σχέσης αλλά διεκδίκησαν με πρωτοφανή μαζικότητα και μαχητικότητα, το νόμιμο δικαίωμά τους για συμβάσεις αορίστου και κατάργηση της αξιολόγησης.

Χαιρετίζουμε ειδικά τους συναδέλφους/ισσες στους οποίους στάλθηκε το μήνυμα της 16^ης Σεπτεμβρίου και υπογραμμίζουμε πως το σωματείο με την διαρκή συνδικαλιστική του δράση, στέκεται πάντα αλληλέγγυα και συναδελφικά απέναντι σε κάθε εργοδοτική προσπάθεια είτε χαρακτηρισμού είτε εκφοβισμού των συναδέλφων/ισσών.

Τέλος, απευθύνουμε ένα μεγάλο «ευχαριστώ» από καρδιάς, σε ολόκληρη την κοινωνία. Οι εργαζόμενοι/ες που είδαν σε μας τον εαυτό τους τοποθετήθηκαν συγκροτημένα απέναντι σε μια εταιρεία/φάντασμα που το μοναδικό της πρόσωπο είμαστε εμείς.

Η νίκη μας, είναι νίκη όλων των εργαζομένων. Η αλληλεγγύη κι ο μαζικός αγώνας, αναδείχθηκαν σε μια κοινωνική δύναμη της οποίας η ορμή, κάνει πολυεθνικούς γίγαντες να μοιάζουν με χάρτινους πύργους.

Η βόμβα του εκβιαστικού μηνύματος της Τετάρτης 15/9 για εθελούσια βλαπτική μεταβολή της εργασιακής σχέσης στους 115 (με βάση τους ισχυρισμούς της εταιρείας) συναδέλφους, ερμηνεύτηκε από όλους μας ως επιβεβαίωση του μέχρι τώρα σχεδιασμού της εταιρείας για Uber-οποίηση/Wolt–οποίηση. Με το μήνυμα αποκαλύφθηκε η επιδίωξη των μεθοδεύσεων/αλλαγών στο εργασιακό καθεστώς που βιώσαμε ως τώρα: το αρχικό καθεστώς των συμβάσεων αορίστου, έδωσε την θέση του στην εργασιακή ομηρία των τρίμηνων συμβάσεων μέσω της εργολαβικής Manpower. Το καλοκαίρι δε, η αθρόα πρόσληψη freelancers μαζί με τα υψηλάbonus των μισθωτών, τακτική που εντάσσεται στον ίδιο σχεδιασμό, είχαν ως στόχο τη δημιουργία της απαραίτητης βάσης για την «ομαλή αποδοχή» εκ μέρους μας του καθεστώτος της ψευδούς αυτοαπασχόλησης. Στον ίδιο σχεδιασμό, μπορούμε επίσης να εντάξουμε την ενοποίηση των ζωνών που έγινε εν μέσω καραντίνας και φυσικά, της αξιολόγησης με τις διακρίσεις και το κλίμα ανταγωνισμού που σκόπευε να δημιουργήσει.

Η βόμβα λοιπόν, κατέστρεψε την πραγματική βάση όπου πάνω της είχε στηθεί η «καλή εικόνα» της εταιρείας: αυτή, της μόνιμης και σταθερής δουλειάς με όλα τα εργασιακά κι ασφαλιστικά δικαιώματα. Για εμάς, είναι ξεκάθαρο ότι χωρίς την 14χρονη πορεία και καθημερινή συνομιλία μας με την τάξη και το επάγγελμα, η εταιρεία θα λογάριαζε διαφορετικά εξαρχής το στήσιμό της. Επίσης, χωρίς αυτήν τη μέχρι τώρα δουλειά και τα άμεσα αντανακλαστικά μας, πιθανά οι αντιδράσεις να είχαν υποχωρήσει κάτω από τα επικοινωνιακά τεχνάσματα που αναλύουμε στο Παράρτημα Α.

Από την πρώτη στιγμή, είδαμε την κοινωνία να αντιδράει μονομιάς (απεγγραφή χρηστών, κατακραυγή εναντίον της efood), δίνοντάς μας ηθικό αλλά και πραγματικό πλεονέκτημα, το οποίο λειτούργησε καταλυτικά στη νίκη. Την αντίδραση αυτή, ύστερα από συζήτηση, σκέψη και ανάλυση των δεδομένων την αποδίδουμε στα εξής σημεία:

1. Η ανάπτυξη του κλάδου των ταχυμεταφορών, ταχυδιανομών, αποτελεί μια καλπάζουσα πραγματικότητα που δημιουργεί συνεχώς καινούριο χώρο στην αγορά και χιλιάδες θέσεις εργασίας. Απλά: κάθε σπίτι είχε ή έχει κάποιον εργαζόμενο οδηγό δικύκλου, οπότε η εργασιακή μας πραγματικότητα είναι ήδη γνωστή στο σύνολο της κοινωνίας.

2. Το καθεστώς της εργασιακής ομηρίας μέσω συμβάσεων ορισμένου χρόνου, είναι ένα επί της ουσίας παράνομο και πλατιά διαδεδομένο καθεστώς τόσο στον δημόσιο όσο και τον ιδιωτικό τομέα αφού χρησιμοποιείται κατά κόρον για να καλυφθούν πάγιες και διαρκείς ανάγκες. Κάθε σπίτι είχε ή έχει κάποιο «θύμα» αυτού του καθεστώτος.

3. Η εικόνα του επαγγέλματός μας έχει χτιστεί με ενιαίο αλλά όχι συντεχνιακό τρόπο, συνδικαλιστικά και κοινωνικά, μέσα από την διαρκή 14χρονη δράση της Συνέλευσης Βάσης Εργαζομένων Οδηγών Δικύκλου. Οι αναλύσεις πάνω στα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε ως επάγγελμα, την εργασιακή πραγματικότητα και την εργατική νομοθεσία έχουν παράγει και τροφοδοτήσει αυτή την εικόνα πλατιά. Η ταξική δε, κατεύθυνση του σωματείου, έχει χρωματίσει την εικόνα με το χρώμα της αλληλεγγύης και του κοινού ταξικού συμφέροντος. Είμαστε εργαζόμενοι συνδικαλιστές που έχουμε αρνηθεί το καθεστώς των προνομίων, με καθημερινή παρουσία στους χώρους δουλειάς κι αυτό η κοινωνία το γνωρίζει.

4. Το καθεστώς της ψευδούς αυτοαπασχόλησης, οι «μπλοκάκηδες», οι «κομματάδες», οι freelancers(όλοι στην πραγματικότητα εργαζόμενοι με εξαρτημένη σχέση εργασίας), αποτελούν ένα μεγάλο ποσοστό των εργαζομένων. Κι όλοι γνωρίζουν το απεχθές πρόσωπο αυτής της εργασιακής πραγματικότητας.

Από την πρώτη κιόλας στιγμή της βόμβας του μηνύματος και της αντίδρασης της κοινωνίας, η εταιρεία, με οργανωμένο σχέδιο προσπάθησε να συγκρατήσει την κατρακύλα της, στέλνοντας κουπόνια επιστροφής των χρηστών στην εφαρμογή είτε δυσχεραίνοντας την απεγγραφή τους. Από την άλλη, να καθησυχάσει ψευδώς κοινωνία και  συναδέλφους με μια πρώτη αναδίπλωση που δεν ξεκαθάριζε το θέμα (μήνυμα Πέμπτης περί επικοινωνιακού λάθους). Κουπόνια, επικοινωνιακά τρυκ, πληρωμένα άρθρα στον συστημικό τύπο κι ένα ασαφές μήνυμα περί επικοινωνιακού λάθους προς εμάς και όσους αντέδρασαν! Κοινώς: η εταιρεία εξακολουθούσε να «μην μας βλέπει», δηλαδή να μη μας αναγνωρίζει ως πραγματικούς εργαζόμενους με πραγματικές ανάγκες. Κι αυτό αποτελεί μια περίτρανη απόδειξη ότι όποιος δεν γνωρίζει την πραγματικότητα είναι καταδικασμένος να απομονώνεται και να χάνει. Η εταιρεία τελικά μας είδε, όταν ενώσαμε τις φωνές μας συντεταγμένα κι οργανωμένα κάτω από το κοινό, διπλό αίτημα των συμβάσεων αορίστου – κατάργηση της αξιολόγησης.

Κι αυτή ακριβώς ήταν και είναι η δύναμη μιας απεργίας, όταν το περιεχόμενό της είναι πραγματικό, πλατιά αναγνωρισμένο και δουλεμένο συστηματικά και λογικά.

Οι μαζικές αντιδράσεις των συναδέλφων στον εκβιασμό, το αίτημά τους για συμπόρευση με το σωματείο και το συνδικάτο, η στάση των δύο θεσμών που αμέσως επικοινώνησαν και συμφώνησαν στην συμπόρευση, ένωσαν τις αυθόρμητες αντιδράσεις με την συνειδητή στόχευση των εργατικών θεσμών.

Οι δυο ανοιχτές συνελεύσεις που πραγματοποιήθηκαν, το Σάββατο στην ΣΒΕΟΔ και την Κυριακή στο Συνδικάτο Επισιτισμού, έδειξαν ότι εκατοντάδες συνάδελφοι είχαν και έχουν συγκροτημένη στάση και θέση απέναντι στο εργασιακό τους καθεστώς – αλλά και μια μοναδική αξιοπρέπεια που κανείς δεν μπορεί να τσαλακώσει. Η απόφαση για την 4ωρη προειδοποιητική στάση και το αίτημα της συνάντησης με την εταιρεία στις 14.30 το μεσημέρι της Τετάρτης 22/9, με τις μηχανές όλων μας αναμμένες, ήταν δεδομένη. Εκτιμάμε δε, ότι αυτός ήταν ένας από τους παράγοντες της νίκης.

Η εταιρεία, παράλληλα με τα επικοινωνιακά τρυκ, τα κουπόνια και τα πληρωμένα άρθρα, έβαλε από την πρώτη στιγμή τους «διαπραγματευτές» της να δουλεύουν «παρασκηνιακά» – ανεπίσημα ώστε να μην αναγνωρίσει ΣΒΕΟΔ και Συνδικάτο ως συνομιλητές. Εκ μέρους τους, δηλώθηκε ρητά και κατηγορηματικά ότι προσπαθούσε ν’ αλλάξει την ώρα της συνάντησης ώστε να μην ταυτιστεί η συνάντηση ΣΒΕΟΔ, Συνδικάτου κι εταιρείας, με τη στάση εργασίας και το διπλό της αίτημα. Ήθελαν η συνάντηση να φανεί σαν παζάρι συνδικαλιστών κι εργοδοσίας. Αλίμονο στους Φαρισαίους!

Από την πρώτη στιγμή και για 10 μέρες αδιάλειπτα, τα μέλη της ΣΒΕΟΔ έτρεξαν, ίδρωσαν, δούλεψαν από το πρωί ως το βράδυ για να δείξουν στους συναδέλφους τον παραπάνω δρόμο ως τον μοναδικό δρόμο για τη νίκη. Είδαμε την «στιγμή και τη δυνατότητα» και κάναμε λόγο για μια «ιστορική ευκαιρία», τόσο για εμάς όσο και για το επάγγελμα και την εργαζόμενη κοινωνία γενικότερα. Λειτουργήσαμε σαν ένας μηχανισμός μάχης, γράφοντας και διαδίδοντας άμεσα τα κείμενα και τα καλέσματά μας. Κυρίως με το κείμενό μας του Σαββάτου 18/9, που διαβάστηκε μπροστά σε 70-80 συναδέλφους (βλ. στο site «Efood…κι έφυγες») και συμπληρώθηκε ως περιεχόμενο συλλογικά, δώσαμε ένα συγκεκριμένο στίγμα στην μαζική αυτή προσπάθεια. Αναδείξαμε το κύριο ζήτημα της freelance εργασίας, το οργανωμένο σχέδιο της εταιρείας που επεδίωκε το πετσόκομμα των εργασιακών, ασφαλιστικών και διαπραγματευτικών μας δικαιωμάτων. Μεταφέραμε το πεδίο της αντιπαράθεσης από το θυμικό στο λογικό, αναλύοντας, συζητώντας και στοχεύοντας συγκεκριμένα. Με λίγα λόγια, κάναμε αυτό που κάνουμε πάντα.

Οι μαζικότατες εργατικές συνελεύσεις της Δευτέρας 20/9, είχαν μια ιδιαίτερη σημασία. Καθρέφτισαν την αγωνία όλων μας και ανέδειξαν μια σειρά γενικών και πάγιων αιτημάτων. Η αναστάτωση των προηγούμενων ημερών μετατράπηκε σε μια πλατύτερη φωνή κι ο καθένας μπόρεσε να αποτυπώσει οργανωμένα την κριτική του απέναντι στην κοινή εργασιακή μας πραγματικότητα. Με μια κουβέντα: η αυθόρμητη αντίδραση έγινε συνειδητή στόχευση. Είναι χαρακτηριστικό ότι η συντριπτική πλειοψηφία των αιτημάτων που αναδείχθηκαν και διατυπώθηκαν από τους συναδέλφους, είχαν ήδη αναλυθεί από την επιτροπή e-foodτης ΣΒΕΟΔ, στα δυο προηγούμενα κείμενά μας, «Σημειώσεις για το εργασιακό καθεστώς της e-food» I&II (βλ. σχετικά στο site). Κι αυτό, είναι ένα ακόμη στοιχείο που αποδεικνύει ότι όχι μόνο ο συνδικαλισμός και η συλλογική διεκδίκηση δεν έχουν τελειώσει αλλά ότι είναι το μοναδικό και πιο ισχυρό όπλο που διαθέτουν οι εργαζόμενοι στα χέρια τους. Είναι το κύριο όπλο με το οποίο μπορούν ν’ αλλάξουν τη ζωή τους.

Την Τρίτη 21/9 η εταιρεία Rocket, ανακοίνωσε την πρόθεσή της να προσλάβει διανομείς με συμβάσεις αορίστου. Με αυτήν την ευφυή από την μεριά της κίνηση, αποσκοπούσε σε τριπλό κέρδος:

1. ανάγκαζε σε υποχώρηση την e-food χτίζοντας την δική της φιλεργατική εικόνα

2. «μετέγραφε» τους χρήστες που είχαν απεγγραφεί και

3. αντλούσε εκπαιδευμένο εργατικό δυναμικό από την e-food.

Ταυτόχρονα, μας προσέφερε απλόχερα την επιβεβαίωση της ανάλυσής μας για το χτίσιμο της εικόνας της e-food: πως οι εταιρείες χτίζουν πάνω στα όρια που βάζουν οι εργατικοί αγώνες, αποδεικνύοντας έτσι, μια ακόμη πλευρά της δύναμής τους.

Με τον αέρα της νίκης, το δίκαιο των αιτημάτων μας, την μαζικότητα των αντιδράσεων, το «ξύπνημα» του μαζικού συνδικαλισμού, η στάση της Τετάρτης 22/9 έμοιαζε ήδη ικανή να νικήσει.

1.4. Η μεγαλειώδης στάση με την καθολική συμμετοχή. Τα ΜΑΤ, οι νέοι «διαπραγματευτές» της εταιρείας.

Η Τετάρτη 22/9 θύμισε σε μαζικότητα την απεργία μας του Απρίλη του 2019, όταν κερδίσαμε τον νόμο 4611. Η εταιρεία παρέλυσε ολοκληρωτικά μέσα σε λίγες ώρες. Ταυτόχρονα, τα χειροκροτήματα, τα κορναρίσματα, οι επευφημίες των περαστικών και τα κινητά που έγραφαν, μετέτρεψαν την μοτοπορεία σε γιορτή.

Στη Λεωφόρο Ηρακλείου οι τέσσερις παραταγμένες κλούβες των ΜΑΤ ύψωσαν ένα τείχος ανάμεσα στους χιλιάδες απεργούς και την εταιρεία. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο επικεφαλής της αστυνομικής δύναμης γνώριζε το περιεχόμενο των mails που είχαν σταλεί από τις δυο πλευρές και ειδικά, την απαίτησή μας να συναντηθούμε με την διοίκηση στις 14.30 και όχι άλλη ώρα. Συμπέρασμα: η εταιρεία δεν ήθελε επ’ ουδενί να μιλήσει με απεργούς.

Παρ’ όλ’ αυτά, η εταιρεία δέχτηκε στις 14.30 έξι εκπροσώπους, τρεις από την ΣΒΕΟΔ και τρεις από το Συνδικάτο Επισιτισμού. Η συνάντηση ήταν από μόνη της μια ειρωνεία. Από μεριάς εταιρείας παραβρέθηκαν δυο κατώτερα στελέχη του λογιστηρίου κι ένας ακόμη τεχνικός εγκαταστάσεων οι οποίοι είχαν εντολή να μην πουν κουβέντα. Μάλιστα, δήλωσαν πλήρη άγνοια για την όλη κατάσταση που διαδραματιζόταν επί μία εβδομάδα! Αντί να απαντήσουν λοιπόν στο κοινοποιημένο και γνωστό διπλό αίτημα των συμβάσεων αορίστου και της κατάργησης της αξιολόγησης, δήλωσαν ότι περίμεναν από εμάς να τοποθετηθούμε. Η εκτίμησή μας ήταν πως δεν μπορούσε να υπάρξει οποιαδήποτε διαπραγμάτευση από την στιγμή που είχαμε όλα τα χαρτιά. Η στιγμή ήταν δική μας. Φεύγοντας από την υποτιθέμενη συνάντηση, αποφασίσαμε ν’ ανοίξουμε τα χαρτιά της νίκης: αποδείξαμε ότι γνωρίζαμε την δυσμενή θέση στην οποία είχαν περιέλθει κι ότι οι ίδιοι οι ανταγωνιστές τους (στάση της Rocket) είτε λέγοντας αλήθεια είτε «τριπλάροντας», τους είχαν δώσει το χαριστικό χτύπημα. Ανακοινώσαμε ακόμη την αποφασισμένη πρόθεσή μας να προχωρήσουμε σε ανοιχτή πρόταση για συνέχιση και κλιμάκωση των κινητοποιήσεών μας, δίνοντας διορία μέχρι τις 15.30 για να απαντήσει η εταιρεία.

Στις 15.30 λοιπόν, η σιωπή της εταιρείας μετατράπηκε σε μια ακόμη μαχητική απάντηση των απεργών για συνέχιση των κινητοποιήσεων την Παρασκευή 24/9 με 24ωρη απεργία και νέα μοτοπορεία. Με ανάταση χειρός, περισσότεροι από χίλιοι συνάδελφοι αποφασίσαμε να κλιμακώσουμε και στη συνέχεια αποχωρήσαμε εξίσου δυναμικά και συντεταγμένα.

Κλείνοντας την συγκέντρωση μπροστά στα γραφεία της εταιρείας, η ΣΒΕΟΔ ανέδειξε με δυο κουβέντες το περιεχόμενο όλης της τελευταίας εβδομάδας: πως εμείς, οι εργαζόμενοι και οι εργαζόμενες με τους καφέδες, τις τσάντες με τα σουβλάκια και τις πίτσες στα χέρια δεν είμαστε ούτε επιχειρηματίες ούτε ελεύθεροι επαγγελματίες. Αντίθετα, είμαστε η επιτομή της μισθωτής εργασίας. Επισημάναμε πως για να εκβιάσουν την υποχώρησή μας στις μεθοδεύσεις τους δεν δίστασαν να μας αποκαλέσουν ακόμη και τεμπέληδες ωστόσο, εμείς οι απεργοί, χαράζουμε τον δικό μας δρόμο, αυτόν της αστραπιαίας αντεπίθεσης και της νίκης, στηριζόμενοι ακριβώς στο όπλο της άμεσης δημοκρατίας του συνδικαλισμού βάσης που τόσα χρόνια διαθέτουμε ως επάγγελμα.

1.5. Πέμπτη 17.23: Νίκη, νίκη, νίκη και μόνο νίκη.

Παρά την όξυνση της σύγκρουσης, η εταιρεία δεν εννοούσε να ανακοινώσει το προδιαγεγραμμένο αποτέλεσμα. Αντιθέτως, προσπαθούσε να συνεχίσει την παρασκηνιακή «διαπραγμάτευση» με τους άτυπους «εκπροσώπους» της να θέτουν ως θέμα συζήτησης τον αριθμό των συμβάσεων που θα δέχονταν να μετατρέψουν από ορισμένου χρόνου σε αορίστου.

Ήδη όμως, από το απόγευμα της Τετάρτης και με την λήξη της στάσης εργασίας, ως ΣΒΕΟΔ επικυρώναμε τις συλλογικές μας αποφάσεις και προχωρούσαμε στην άμεση εκτέλεση του απεργιακού μας σχεδιασμού: τη σύνταξη και το μοίρασμα του νέου απεργιακού καλέσματος και μια καμπάνια – αστραπή (blitzkrieg). Ανάρτηση χαρτονένιας αφίσας/καρτολίνας σε όσο το δυνατόν περισσότερες συνοικίες του Λεκανοπεδίου, με κοινή υπογραφή ΣΒΕΟΔ και Επισιτισμού.

Το μήνυμα που στάλθηκε την Πέμπτη στις 17:23 μ.μ. ήταν το μήνυμα που έπρεπε να είχε σταλεί μία εβδομάδα πριν. Μπροστά στην ανυποχώρητη στάση απεργών και σωματείων η εταιρεία «έπεσε» από το καλοφτιαγμένο της βάθρο και ηττήθηκε μπροστά σε όλη την κοινωνία.

Θα υπενθυμίσουμε για άλλη μια φορά την γενική δέσμευση της εταιρείας και θα επαναλάβουμε τα αιτήματά μας, όπως διατυπώθηκαν στο κείμενο «e-food…κι έφυγες» της 19/9 (βλ. στο site):

• Να τηρηθούν οι δεσμεύσεις της εταιρείας για μετατροπή των συμβάσεων ορισμένου χρόνου σε αορίστου.
• Να υποβάλλονται σε αυστηρό θεσμικό έλεγχο (ΣΕΠΕ, Υπουργείο Εργασίας) όλες οι εσωτερικές παραμετροποιήσεις της εφαρμογής που οδηγούν σε διχαστικές, μισθολογικές κι ανταγωνιστικές διακρίσεις αλλά και παρατυπίες – ψευδείς λόγους απόλυσης.
• Να σταματήσει κάθε διάκριση ανάμεσα σε συναδέλφους
• Να σταματήσουν οι αυθαίρετες και παράνομες αξιολογήσεις που υιοθετεί ως κριτήριο απόλυσης η εταιρεία και οι απειλές στέρησης ημερομισθίου που διαταράσσουν την εργασία και κατ’ επέκταση την υγεία και την ασφάλεια των συναδέλφων.
• Να σταματήσει κάθε ηθική και ψυχολογική παρενόχληση, κάθε καταχρηστική συμπεριφορά που εκδηλώνεται με λόγια, πράξεις, γραπτά μηνύματα και μπορεί να ζημιώσει την προσωπικότητα, την αξιοπρέπεια ή τη σωματική ή ψυχική ακεραιότητα των συναδέλφων/ισσών, να θέσει σε κίνδυνο την εργασία τους ή να διαταράξει το εργασιακό κλίμα.

1.6  Παρασκευή 24/9: Ο γύρος του θριάμβου

Ως σωματείο βάσης (ως συνδικαλιστές που έχουν ακριβώς την ίδια θέση, καθημερινότητα και ανάγκη με οποιοδήποτε άλλο συνάδελφο/ισσα), η νίκη της Πέμπτης και κάποιες πρώτες αντιδράσεις συναδέλφων/ισσών μας προβλημάτισαν έντονα. Μόλις ολοκληρώσαμε την καμπάνια – αστραπή με τις χαρτονένιες αφίσες (πολλές από τις οποίες θα βρίσκονται για πολύ καιρό στη θέση τους για να μας θυμίζουν την ημερομηνία σταθμό της 24/9), συνεδριάσαμε αμέσως όπως και όλες τις προηγούμενες μέρες. Συζητήσαμε από κοινού  για τη συνέχεια του αγώνα, καθώς ο σχεδιασμός βασίζεται πάντα στη συλλογική κρίση, την εκτίμηση όλων των δεδομένων, των εξελίξεων και, κυρίως, στην νοηματοδότηση του παρόντος στο μέλλον.

Συγκεκριμένα εκτιμήσαμε πως:

1. Η απόφαση των απεργών της Τετάρτης 22/9 για 24ωρη απεργία την Παρασκευή ήταν η χαριστική βολή στην ήδη βαθιά πληγωμένη εταιρεία. Ο φόβος της συντριβής που απέπνεε το εταιρικό μήνυμα της Πέμπτης αναδείκνυε τη συλλογική δύναμή μας. Μπορούσαμε να την προδώσουμε;

2. Η απόφαση για απεργία με ανάταση χειρός εκατοντάδων εργαζομένων που εκφράζανε την αγωνία χιλιάδων, ήταν μια ιστορική στιγμή στην ελληνική κοινωνία και μια ευθεία κόντρα με το νόμο Χατζηδάκη που θέλει να βάλει φρένο σε οποιαδήποτε δυναμική αναπτύσσουν οι εργατικοί αγώνες. Κι εμείς, ως απεργοί, τσαλακώσαμε τον νόμο με την περηφάνια και την αποφασιστικότητά μας. Αυτά τα χίλια υψωμένα χέρια, οι σφιγμένες γροθιές, άξιζαν κι αξίζουν περισσότερο από χιλιάδες αναλύσεις, θέσεις, τοποθετήσεις, απόψεις, ακόμα και εκδόσεις σαν κι αυτήν. Διδάσκουν, τοποθετούν, δείχνουν, φωτίζουν κι εκφράζουν σε μια στιγμή όσα μπορεί να είναι κρυμμένα για χρόνια στις καθημερινότητές μας. Μπορούσαμε να τα προδώσουμε;

3. Η απεργία της Παρασκευής αφορούσε πλέον όλους τους εργαζόμενους στο επάγγελμα. Αφορούσε τους δεκάδες χιλιάδες ταχυμεταφορείς, ταχυδιανομείς και υπάλληλους εξωτερικών εργασιών με δίκυκλο. Αφορούσε τον επισιτισμό και κάθε εργαζόμενο και εργαζόμενη που μας στήριξε σε οποιοδήποτε επάγγελμα και κλάδο. Επομένως, αναμέναμε πολλούς συναδέλφους εκτός εταιρείας, οι οποίοι πράγματι, έδωσαν το παρόν. Η αλληλεγγύη των προηγούμενων ημερών γινόταν πλέον απεργιακή πράξη. Μπορούσαμε να την προδώσουμε;

4. Στο κοινό κάλεσμα ΣΒΕΟΔ – Επισιτισμού που κοινοποιήσαμε την Πέμπτη το βράδυ, γράψαμε: «πανηγυρίζουμε, κατακτούμε, προχωράμε». Που σήμαινε τα εξής:

α. Πανηγυρίζουμε. Μια μεγαλειώδη νίκη με διεθνή εμβέλεια. Πανηγυρίζουμε γιατί η αλληλεγγύη της κοινωνίας καθώς και η ορμή και ευφυΐα του δίκαιου αγώνα μας δημιούργησαν ένα προηγούμενο που δεν πρόκειται να σβηστεί από τη συλλογική μνήμη.

β. Κατακτούμε. Αυτό που μας ανήκει, καθώς η εταιρεία στην προσπάθειά της να μην συνομιλήσει με τους απεργούς αναγκάστηκε να συνομιλήσει με ολόκληρη την κοινωνία. Κι ας γίνει αυτό ένα μάθημα σε όλους τους μικρούς και μεγάλους εργοδότες: εάν θέλουν να επικρατεί κλίμα δημοκρατίας στους χώρους εργασίας, θα ακούν, θα απαντούν στις διεκδικήσεις και θα συνομιλούν με τους εκφραστές τους. Με εμάς, με τους εργαζόμενους και τις εργαζόμενες που παράγουμε τον πλούτο αυτού του κόσμου.

γ. Προχωράμε. Με τα αιτήματα που αναδείχθηκαν στις εργατικές συνελεύσεις της Δευτέρας, 20/9 και τα οποία έχουν γίνει αντικείμενο συστηματικής επεξεργασίας από την ΣΒΕΟΔ, στα δύο προηγούμενα τεύχη των «Σημειώσεων». Προχωράμε στην κατεύθυνση της διευρυμένης, της ακόμη πλατύτερης συνομιλίας μεταξύ μας ώστε να καταγραφούν από εμάς τους ίδιους/ες οι ανάγκες και τα προβλήματα της εργασιακής μας πραγματικότητας. Πάντα με γνώμονα τη λογική, την ψυχραιμία και την κοινή κατεύθυνση που αναδείξαμε ως τώρα από κοινού.

Απ’ όλα τα παραπάνω προκύπτει πως η απόφαση για την απεργία της 24^ης Σεπτεμβρίου ήταν μια δεσμευτική απόφαση που δεν μπορούσε να παρακαμφθεί. Γιατί μετά την αναδίπλωση της εταιρείας απέκτησε ένα καινούριο νόημα, υψηλότερο και βαθύτερο. Φυσικά, γνωρίζαμε πως σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα δεν θα μπορούσαν όλοι οι συνάδελφοι/ισσες να αποκωδικοποιήσουν την νέα νοηματοδότηση της απεργίας. Δεν θα ακολουθούσαν όλοι καθώς η εταιρεία θα οργάνωνε άμεσα την ψευτοάμυνά της ρίχνοντας λάσπη στην ΣΒΕΟΔ και τους απεργούς. Όμως, η μοτοπορεία της Παρασκευής πέρασε άνετα πάνω απ’ την λάσπη και οι ρόδες μας την πέταξαν πίσω στους φυσικούς της αποδέκτες.

Ως σωματείο δεν σπαταλάμε το χρόνο μας κατακρίνοντας την ατομική στάση ή επιλογή του καθένα. Αντ’ αυτού επιλέγουμε να προτάσσουμε πάντοτε το κοινό, το συλλογικό, ταξικό μας συμφέρον. Ως σωματείο, έχουμε κάνει τις επιλογές μας, έχουμε αναλάβει τις ευθύνες μας κι ανοίγουμε δρόμο. Έναν δρόμο για όλους και για όλες.

Συμπέρασμα

Συνοψίζοντας, εκτιμούμε ότι τέσσερις ήταν οι παράγοντες της νίκης:

1. Συνδικαλιστική πύκνωση και οργάνωση του επαγγέλματος, καθημερινή δουλειά μυρμηγκιού του σωματείου, με σταθμούς τις απεργίες των προηγούμενων ετών και, ειδικά, του Απριλίου του 2019 που κατέκτησε το νόμο 4611/2019.

2. Συμπόρευση των σωματείων κάτω από την συγκεκριμενοποίηση του αιτήματος για συμβάσεις αορίστου – κατάργηση της αξιολόγησης. Η κοινή δράση ΣΒΕΟΔ-Επισιτισμού έσπασε την κυρίαρχη αφήγηση για το συνδικαλισμό κι έδειξε τις πραγματικές του δυνατότητες.

3. Η έμπρακτη αλληλεγγύη της κοινωνίας μετέτρεψε τον προνομιακό για τις πλατφόρμες χώρο του διαδικτύου, σε πεδίο πλήρους αποδόμησης: απέδειξε πως οι εταιρείες ψηφιακής διαμεσολάβησης, δεν είναι τίποτα άλλο παρά ένα trendτου τύπου «Κυριακή χαρά Δευτέρα λύπη». Αντίθετα εμείς, είμαστε το σώμα και το πρόσωπο, η δύναμη και η πραγματική εικόνα τους. Οι εταιρείες πλατφόρμες δεν αποτελούν κοινωνική παραγωγική δύναμη. Είναι κούφιοι μεσάζοντες που ελέγχουν τη ροή των πελατών προς την λιανική. Αποτελούν την άθλια επιτομή του marketing. Εμείς είμαστε αυτοί που παράγουν, ψήνουν, συσκευάζουν, ιδρώνουν, οδηγούν, κάνουν ταμεία. Εμείς παράγουμε τα κέρδη τους, εμείς κρατάμε όλο τον μηχανισμό στα χέρια μας. Κι αυτό που με λογικά επιχειρήματα διεκδικούμε, οφείλουν να το πράττουν.

4. Ο κανιβαλικός ανταγωνισμός των επιχειρήσεων που σκυλεύουν η μία το διαδικτυακό πτώμα της άλλης. Ο νομοτελειακός αυτός ανταγωνισμός, μπορεί να μετατραπεί σε «πάσα για γκολ» την κατάλληλη στιγμή και με τις κατάλληλες προϋποθέσεις.

---

Κεφ. 2: Το περιεχόμενο της σύγκρουσης: η freelance εργασία είναι φτηνή, εξαρτημένη εργασία

2.1. Η απάτη του «νομικού κενού»

Όποιος έχει παρακολουθήσει τα τελευταία χρόνια την αρθρογραφία γύρω από την «gig economy», θα διαπιστώσει πως οι ψηφιακές πλατφόρμες διανομής αλλά και η ίδια η Ε.Ε., έχουν μια γενική, κοινή τοποθέτηση: πως οι εργασιακές μας σχέσεις αποτελούν ένα νέο οικονομικό φαινόμενο το οποίο στερείται νομολογίας. Συγκεκριμένα, κάνουν λόγο για «νομικό κενό», εξαιτίας του οποίου δεν καθορίζεται σαφώς το εργασιακό μας καθεστώς. Ωστόσο, γνωρίζουμε ότι το εργασιακό μας καθεστώς είναι τόσο παλιό όσο και οποιουδήποτε εργάτη. Είμαστε εργαζόμενοι οδηγοί δικύκλου και συγκεκριμένα, εργάτες μιας ψηφιακής φάμπρικας διανομών. Δουλεύουμε ήδη ως μισθωτοί ή freelancers (δηλαδή με το κομμάτι). Το μόνο που παράγει η λογική του «νομικού κενού» είναι σκόπιμη σύγχυση ενώ ταυτόχρονα, δίνει χρόνο στους εργοδότες της «οικονομίας της πλατφόρμας» που περιλαμβάνει μια σειρά από κλάδους και επαγγέλματα, να δουλέψουν με την πιο συμφέρουσα γι’ αυτούς λύση, της freelance εργασίας, συσσωρεύοντας έτσι υπερκέρδη.

Ως σωματείο δεν αναγνωρίζουμε καμιά πραγματικότητα στην παραδοχή «νομικού κενού». Το εργασιακό μας καθεστώς έχει αναλυθεί τόσο εδώ όσο και στο εξωτερικό και είναι ξεκάθαρο: η εργασία μας είναι εξαρτημένη εργασία και πρέπει να προστατεύεται από συλλογική σύμβαση (Σ.Σ.Ε) και αναγνώριση της ενιαίας ειδικότητας του επαγγέλματός μας. Η διεκδίκησή μας για συμβάσεις αορίστου, οι παράλληλες διεκδικήσεις των συναδέλφων μας σε όλο τον κόσμο για τις οποίες θα μιλήσουμε στη συνέχεια, η γνωμοδότηση του ΕΦΚΑ το καλοκαίρι του 2020 που αναγνωρίζει την εργασία μας ως εξαρτημένη και η οποία συντάχθηκε ύστερα από σχετική ερώτηση της ίδιας της e-food, αποδεικνύουν ξεκάθαρα, ρητά και κατηγορηματικά, τα παραπάνω.

Για εμάς, δεν υπάρχει το περιθώριο περαιτέρω συζήτησης γύρω απ’ το θέμα: ως σωματείο διατυπώνουμε το αίτημα να υπαχθούν οριστικά τα εργασιακά μας καθεστώτα στις υπάρχουσες, επαρκέστατες εθνικές νομοθεσίες. Είμαστε εργάτες με πλήρη εργασιακά και ασφαλιστικά δικαιώματα και όχι συνεργάτες.

2.2 «Γίνε αφεντικό του εαυτού σου = η απάτη της δουλειάς με το κομμάτι»

Σε προηγούμενα κείμενά μας και ειδικότερα στην τοποθέτησή μας για τις συνθήκες εργασίας στην Wolt (βλ. στο site «Δεν Woltάρω ΔΟΥΛΕΥΩ»), αναλύσαμε με ποιο τρόπο «η freelance εργασία υποκρύπτει εξαρτημένη εργασία». Ως σωματείο, γνωρίζουμε πως η εργασιακή πραγματικότητα της δουλειάς με το κομμάτι, προϋποθέτει επί της ουσίας συγκεκριμένο ωράριο (50-70 ώρες εβδομαδιαία) ώστε να εξασφαλίζει στοιχειώδη μισθό. Στην αντίπερα όχθη βρίσκεται το νόμιμο και κατοχυρωμένο με αγώνες 5ημερο-8ωρο-40ωρο με όλα τα εργασιακά κι ασφαλιστικά δικαιώματα κατοχυρωμένα. Το 8ωρο-40ωρο με 10-30 υπερωριακές ώρες την εβδομάδα, είναι σαφώς πιο ακριβό για τον εργοδότη και πιο συμφέρον για τον εργαζόμενο.

Οπότε πως γίνεται να είμαστε αφεντικά του εαυτού μας όταν η εταιρεία:

α) Αποφασίζει για το αντίτιμο που σημαίνει πως αποφασίζει για το κέρδος των διανομέων.

β) Είναι ο δημιουργός και κάτοχος της εφαρμογής, δηλαδή της οργανωτικής δομής που είναι καθοριστική και απαραίτητη για την εκτέλεση της εργασίας (απαραίτητα για την εργασία είναι: η παραγγελιοληψία, οι χρόνοι παράδοσης – παραλαβής, ο καθορισμός των διαδρομών, η επίβλεψη των διαδρομών, ο καθορισμός του τρόπου παραλαβής – παράδοσης, κτλ.). Η κατοχή του δικύκλου από μεριάς εργαζόμενου οδηγού, δεν επαρκεί σε καμία περίπτωση για την εκτέλεση της εργασίας. Αντίθετα, συνιστά επιβάρυνση.

γ) Μέσω του συστήματος αξιολόγησης επιβάλλει ποινές στους διανομείς.

δ) Παρακολουθεί την αξιολόγηση των διανομέων και ανά πάσα στιγμή έχει το δικαίωμα να τερματίσει τη

συνεργασία.

Είναι ηλίου φαεινότερο πως οι παραγγελίες και οι διαδρομές δεν ανήκουν στον εργαζόμενο. Οι παραγγελίες ανήκουν στον εργοδότη. Αυτό που ανήκει στον εργαζόμενο, είναι ο χρόνος τον οποίο παρέχει στον εργοδότη για να χρησιμοποιηθεί σύμφωνα με τους όρους και τις προϋποθέσεις που θέτει το λογισμικό της ψηφιακής πλατφόρμας. Άρα γι’ αυτόν (για το χρόνο) θα πρέπει να πληρωνόμαστε. Όμως η δουλειά με το κομμάτι (παρά τα προσωρινά δολώματα) ρίχνει την τιμή καθώς:

α) ο νόμος της προσφοράς και της ζήτησης είτε βραχυπρόθεσμα είτε μακροπρόθεσμα βυθίζει την τιμή (στο εξωτερικό έχουν παρατηρηθεί έως και κανιβαλικές συμπεριφορές καθώς σε αρκετές πιάτσες οι παραγγελίες βγαίνουν σε πλειστηριασμό)

β) ο «νεκρός» χρόνος, ο χρόνος αναμονής για την παραγγελία δεν πληρώνεται

γ) τα κόστη για χρήση συντήρηση δικύκλου, καύσιμα, Μέσα Ατομικής Προστασίας, ασφάλιση, δώρα, επιδόματα κτλ. μετακυλίονται στην πλάτη μας

δ) το τελικό αποτέλεσμα είναι ότι πολλοί συνάδελφοι/ισσες ξεπερνάμε το συμβατικό οχτάωρο για να κερδίσουμε τα χρήματα μιας σύμβασης αορίστου χρόνου.

Εξάλλου, όλοι οι έμπειροι συνάδελφοι αλλά και οι εργοδότες (αυτοί έχουν και την πολυτέλεια της συγκεκριμένης στατιστικής ανάλυσης), γνωρίζουν πως υπάρχει συγκεκριμένο όριο έργου (πόσες παραγγελίες ανά ώρα μπορεί κανείς να εξυπηρετήσει) μέσα σε συγκεκριμένες συνθήκες (ώρα, τόπος, απόσταση, καιρός, ποσότητα συνεργαζόμενων καταστημάτων, κτλ.). Η δουλειά με το κομμάτι επομένως, εξωθεί τον εργαζόμενο στην εντατικοποίηση και το ξεζούμισμα αφού είναι αναγκασμένος να τρέχει επί ώρες για να πληρωθεί ανθρώπινα ενώ τον νεκρό (και απλήρωτο) χρόνο τον κερδίζει ο εργοδότης. Φυσικά, την ίδια στιγμή, το κόστος της εργασίας μειώνεται και τα κέρδη του εργοδότη πολλαπλασιάζονται.

Από τα παραπάνω προκύπτει πως η freelance εργασία είναι φτηνή εξαρτημένη εργασία με απλήρωτες υπερωρίες και τα έξοδα φορτωμένα στην πλάτη του εργαζόμενου ενώ η πάλη για συμβάσεις αορίστου είναι πάλη για 5ημερο/8ωρο (ή ακόμη καλύτερα 5ήμερο/7ωρο/35ωρο) με πλήρη ασφαλιστικά κι εργασιακά δικαιώματα.

Για να καταλάβουμε το συμφέρον μας ας κάνουμε ένα απλό υπολογισμό βασισμένο όχι στα ψεύτικα μικτά νούμερα της εφαρμογής αλλά στην πραγματικότητα των δύο καθεστώτων. Εάν συγκρίνουμε τον ίδιο εργάσιμο χρόνο καθώς και το σύνολο των ρυθμίσεων των δύο καθεστώτων,  θα δούμε ξεκάθαρα γιατί οι εργοδότες πασχίζουν να μας πείσουν για την ανωτερότητα του freelance σε σχέση με τις συμβάσεις αορίστου χρόνου. Γιατί οι εργοδότες έχουν φαγωθεί να μας κάνουν με το ζόρι πλούσιους.

2.3 Η τυχοδιωκτική φύση της freelance εργασίας. Προσφορά και ζήτηση.

Είναι χαρακτηριστικό πως η πλειοψηφία των συναδέλφων που επιλέγουν να δουλέψουν ως freelancers το επιλέγουν περιστασιακά, επειδή βλέπουν σ’ αυτή την συνθήκη μια «ευκαιρία» ή επειδή έχουν ήδη μια άλλη δουλειά απ’ όπου πληρώνονται και ασφαλίζονται ως μισθωτοί. Ας θυμηθούμε εδώ οι παλιότεροι και ας μάθουν οι νεότεροι το εξής: τα πρώτα χρόνια ανάπτυξης της διανομής (δεκαετίες ’80 και ’90), η πλειοψηφία των συναδέλφων ασκούσε το επάγγελμα ευκαιριακά ή προσωρινά. Είχε όμως φροντίσει να έχει τα εργασιακά κι ασφαλιστικά του δικαιώματα καλυμμένα από άλλες θέσεις εργασίας, οπότε παραιτούνταν από οποιαδήποτε διεκδίκηση, συμπληρώνοντας με μαύρη εργασία το εισόδημά της. Πάνω σ’ αυτές τις παραιτήσεις τελικά, χτίστηκε ένα ολόκληρο καθεστώς που οδήγησε  στον εργασιακό μεσαίωνα των συνοικιακών μαγαζιών τα τελευταία 20 χρόνια (3-4 δίωρα ένσημα/βδομάδα, 4 ευρώ την ώρα και «όλα» μέσα).

Αυτή τη στιγμή, η freelance εργασία παρουσιάζεται ως ελεύθερη επιλογή η οποία τυγχάνει ευρείας αποδοχής (χιλιάδες αιτήσεις για εργασία σύμφωνα με την εταιρεία). Αυτό που έλκει τους συναδέλφους είναι οι «ανταγωνιστικότερες» τιμές της e-foodσε σχέση με την Wolt και η συστηματική καθοδήγηση προς αυτό το μοντέλο εργασίας. Η «πρόταση» της e-foodεξαρτάται από τις τιμές και οι τιμές τελικά, από την προσφορά και την ζήτηση εργατικών χεριών. Τώρα, το «τυρί» είναι φρέσκο. Κανείς όμως δεν εγγυάται ότι σε έξι μήνες ή ένα χρόνο ή μόλις δημιουργηθεί μια συγκεκριμένη ποσόστωση freelancers – μισθωτών, το τυρί δεν θα μουχλιάσει.

Στην πραγματικότητα λοιπόν, οι περισσότεροι «επιλέγουν» την freelance εργασία, την επιλέγουν ως περιστασιακή ή δεύτερη δουλειά και μάλιστα, με ορίζοντα εξαμήνου: είτε για να κάνουν μια αρπαχτή είτε για να συμπληρώσουν το εισόδημά τους. Επομένως, δεν συζητάμε για μια επαγγελματική λογική αλλά για μια κατευθυνόμενη και χειραγωγούμενη εισαγωγή εργατικών χεριών σε συγκεκριμένο εργασιακό καθεστώς. Απώτερος σκοπός; Το ελεγχόμενο και σταδιακό ρίξιμο των τιμών, δηλαδή του εργασιακού κόστους. Όπως ακριβώς έκανε και η Wolt.

Από εκεί και πέρα, κατά πόσο πρέπει να θεωρείται ευκαιρία η 70ωρη δουλειά χωρίς δικαιώματα, δεν χρειάζεται να σχολιαστεί. Αλλά και όσοι παλιότεροι και έμπειροι συνάδελφοι την επιλέγουν, το κάνουν πάλι με ένα αντίστοιχο σκεπτικό αφού ξέρουν ότι υπάρχει σωματικό όριο αντοχής σ’ αυτές τις συνθήκες.

Επομένως, ο εργαζόμενος με το κομμάτι δίνει όλη του την ενέργεια στο να βγάλει όσο περισσότερη δουλειά μπορεί μέχρι εξαντλήσεως. Όταν λοιπόν γεμίσει η αγορά εργατικά χέρια, η νομοτελειακή πτώση των τιμών από τον μοναδικό πελάτη-εργοδότη θα διώξει τους περισσότερους από την δουλειά και θ’ αφήσει τους πιο φτωχούς να τρέχουν 12 ώρες τη μέρα για ένα ξεροκόμματο. Αυτή άλλωστε, είναι η εικόνα της μέχρι τώρα πορείας της freelance εργασίας στο εξωτερικό. Δημοπρασίες για την τιμή της παραγγελίας (ο πιο «φτηνός» την παίρνει), κινητά συναδέλφων κρεμασμένα στο ψηλότερο σημείο των δέντρων για να πάρουν πιο γρήγορα την παραγγελία, μία παραγγελία ταυτόχρονα σε πολλούς διανομείς την οποία τελικά παίρνει όποιος φτάσει πιο γρήγορα στο σημείο παραλαβής: εικόνες από μια πραγματικότητα που, ευτυχώς, εδώ αποτρέψαμε.

Υπό αυτές τις συνθήκες ας αναρωτηθούμε αν οι freelancers μπορούν πράγματι να συσπειρωθούν συνδικαλιστικά όπως οι μισθωτοί. Ακόμα κι αν βάλουν πλαφόν στην τιμή, όπως ήδη αποδείξαμε, μια «εισαγωγή» στην πιάτσα μερικών νέων «παραπανίσιων» εργατικών χεριών από τον εργοδότη, θα σπάσει την διεκδίκησή τους σε χρόνο μηδέν. Κι η τιμή της εργασίας τους θα κατρακυλήσει αμέσως.

2.4 Εμείς, δεν θ’ αλλάξουμε επάγγελμα, θ’ αλλάξουμε το επάγγελμα: συλλογική σύμβαση εργασίας.

Στις 23 και 25 Σεπτεμβρίου, το δεκατετραετές σύνθημά μας αγκαλιάστηκε και συγκίνησε όσο ποτέ. Γιατί χτύπησε στην ουσία της, την τυχοδιωκτική λογική με την οποία έχουμε εκπαιδευτεί από τις άθλιες συνθήκες εργασίας στα μαγαζιά της «γειτονιάς» και η οποία αναπαράγεται στο έπακρο, με την freelance εργασία. Όλοι έχουμε αλλάξει εργοδότη επειδή «χαλαστήκαμε» από κάτι. Για πρώτη φορά όμως, τόσο μαζικά και μαχητικά, ο εργοδότης μας υποτάχτηκε στην δική μας θέληση. Κι αντί ν’ αλλάξουμε μαγαζί και γειτονιά, αλλάξαμε το εργασιακό μας καθεστώς.

Ο δρόμος που ανοίχτηκε έχει μία μόνο κατεύθυνση: την κατάκτηση όλων μας των αιτημάτων, που, ως σωματείο, διεκδικούμε στις πιάτσες, στις Επιθεωρήσεις, στο δρόμο και τα δικαστήρια εδώ και δεκατέσσερα χρόνια. Κι ο επόμενος σταθμός έχει ένα μόνο όνομα: Συλλογική Σύμβαση Εργασίας, όπου θα αναλυθούν, θα συζητηθούν και θα διεκδικηθούν όλα τα επιμέρους ζητήματα της εργασίας μας (στέγαστρα, εταιρικά δίκυκλα, κινητά, ακραίες καιρικές συνθήκες, Μέσα Ατομικής Προστασίας, μισθός κτλ.).

Η ΣΣΕ υπογράφεται από τρία μέρη, κράτος, εργοδότης, εργαζόμενος. Επίσης, κάθε σύμβαση αορίστου εκπορεύεται από το καθεστώς των συλλογικών συμβάσεων. Από εκεί και πέρα, ως επάγγελμα ή ως σύνολο εργαζομένων οδηγών δικύκλου μιας επιχείρησης, μπορούμε σαφώς να διεκδικήσουμε μια νέα ΣΣΕ, που να θέτει τους ειδικούς όρους που κρίνουμε απαραίτητους και δεν αναγράφονται στην Γενική ΣΣΕ.

Επομένως: η ΣΣΕ αναιρεί την επίδραση του νόμου της προσφοράς και της ζήτησης, η οποία λειτουργεί στο πλαίσιο της ατομικής διαπραγμάτευσης (μαζική κλίμακα freelancing, ανασφάλιστη εργασία, ατομική σύμβαση εργασίας). Η ΣΣΕ των εργαζομένων οδηγών δικύκλου είναι το συγκεκριμένο όχημα που μπορεί ν’ αλλάξει γενικά κι οριστικά το επάγγελμα.

---

Όπως δείξαμε στην αρχή του κειμένου μας, από την πρώτη στιγμή, η e-food οργάνωσε την άμυνά της κι ενορχήστρωσε τον λόγο της είτε μέσα από αποτυχημένα trend στα κοινωνικά δίκτυα είτε μέσα από «άρθρα γραμμής». Ακόμα και το Υπουργείο Εργασίας στάθηκε στο πλευρό της εταιρείας, σε μια απελπισμένη προσπάθεια να διασώσει την κατεστραμμένη εικόνα της και να υποσκάψει οποιαδήποτε αντίθετη άποψη. Άλλωστε, αυτός που άνοιξε τον δρόμο της νομιμοποίησης του καθεστώτος της freelance εργασίας κι επέτρεψε στην εταιρεία να αντιμετωπίσει απεργούς με κλούβες ΜΑΤ, δεν είναι άλλος από το νόμο Χατζηδάκη με τα άρθρα 68-69.

Έχει πολύ μεγάλη σημασία να δούμε τα επιχειρήματα αυτής της άμυνας και αντεπίθεσης και να τα συγκρίνουμε με τις τακτικές της Delivery Hero (αλλά και άλλων πολυεθνικών) σε άλλες χώρες, όπου είχαμε αντίστοιχα φαινόμενα, γεγονότα και διεκδικήσεις.

1.α. Καταρχήν ας δούμε προσεκτικά την κατρακύλα της εταιρείας. Η πτώση της δουλειάς και, κατά συνέπεια, των κερδών, ήρθε εν μια νυκτί, από την ίδια την αντίδραση της κοινωνίας στον εκβιασμό της εταιρείας. Άρα, αποτελεί δικό της σφάλμα. Από την Πέμπτη 23/09 που η εταιρεία αναδιπλώθηκε πλήρως, η δουλειά φαίνεται να ξανανεβαίνει. Κι αυτό σημαίνει πως οι συμβάσεις αορίστου μπορούν να ξαναχτίσουν την εικόνα της εταιρείας, όπως έγινε εξαρχής. Από την πλευρά της εταιρείας επιβάλλεται να μπουν ως βάση οποιασδήποτε στρατηγικής.

1.β. Όπως ξέρουμε καλά, η εταιρεία δίνει λιγοστή βάση στην εξυπηρέτηση των παραγγελιών και τον συντονισμό της δουλειάς. Σε διοικητικό επίπεδο παρατηρούνται σοβαρές οργανωτικές ελλείψεις και καθυστερήσεις στην επίλυση προβλημάτων που αφορούν την εργασιακή μας καθημερινότητα ενώ οι εργαζόμενοι ταλαιπωρούμαστε επιπλέον από τις συχνές δυσλειτουργίες της εφαρμογής. Και είναι γεγονός πως από την πρώτη στιγμή της λειτουργίας της μέχρι και σήμερα, έχει χιλιάδες δυσαρεστημένους πελάτες τους οποίους κρατάει (ή πιστεύει ότι θα τους κρατήσει) με την κεκτημένη ταχύτητα που δίνει ο αέρας της πρώτης θέσης.

1.γ. Και είναι γεγονός (σύμφωνα και με το πρόσφατο παράδειγμα ενδοκαπιταλιστικού ανταγωνισμού) ότι κενά τέτοιου μεγέθους στην αγορά, καλύπτονται πριν ακόμα δημιουργηθούν με εξαγορές, συγχωνεύσεις ή άλλες μεθοδεύσεις. Επομένως, το θέμα δεν είναι αν θα χάσουμε εμείς τη δουλειά μας αλλά αν θα δουλεύουμε ως σκλάβοι ή ως άνθρωποι σε οποιονδήποτε εργοδότη. Και σε αυτό το πεδίο, έχουμε ήδη πετύχει μια μεγάλη νίκη. Η πορεία του μακροπρόθεσμου συλλογικού αγώνα μάς κάνει να αισιοδοξούμε. Γιατί όπως δείχνουν τα πράγματα, το λάδι στο καντήλι της freelance εργασίας και των δουλεμπορικών, έχει αρχίσει να λιγοστεύει.

1.δ Τα κέρδη της e-food βαράνε κόκκινο, από την εμφάνιση της στην ελληνική αγορά. Για παράδειγμα, για το 2020, σύμφωνα με στοιχεία της ίδιας, ο κύκλος εργασιών της σημείωσε αύξηση της τάξεως του 49%!!! και διαμορφώθηκε στο ποσό των 64,4 εκατ. ευρώ, από 43,1 εκατ. ευρώ το 2019, ενώ τα καθαρά κέρδη της αυξήθηκαν κατά 26,7% φθάνοντας στα 21,3 εκατ. ευρώ, από 16,8 εκατ. ευρώ το 2019. Σε δύο χρόνια η e-food τσέπωσε 48 εκατομμύρια ευρώ. Δεν βλέπουμε κάποιο λόγο ώστε να φύγει η εταιρεία από την χώρα. Επιπλέον, στις 2 Σεπτέμβρη η Delivery Hero εξαγόρασε την εταιρεία ΙΝΚΑΤ με αποτέλεσμα η e – food να πάρει στην κατοχή της το δίκτυο περιπτέρων Kiosky’s και τα καταστήματα Kiosky’s Convenience Stores, συνολικά πηρέ υπό τον έλεγχό της 500 καταστήματα και περίπτερα. Η αγοροπωλησία ανακοινώθηκε στις 6 Οκτώβρη, χωρίς να γίνει γνωστό το τίμημα της εξαγοράς. Υποπτευόμαστε πως η καθυστέρηση στην ανακοίνωση οφείλεται σε όλα τα γεγονότα που ακολούθησαν το εκβιαστικό μήνυμα της εταιρείας.  Σε εμάς είναι ξεκάθαρο, μετά και από αυτά τα οικονομικά στοιχεία, πως η εταιρεία δεν έχει σκοπό να φύγει άμεσα από την χώρα, αλλά να εδραιώσει την παρουσία της. Καλό είναι να μάθει να εφαρμόζει και την εργατική νομοθεσία.

Ας το διατυπώσουμε αλλιώς:

70ωρη δουλειά χωρίς δικαιώματα = ελεύθερη επιλογή.

Εξατομίκευση, ανυπαρξία διαπραγματευτικής δύναμης = ελεύθερη επιλογή.

Ποιος μπορεί να υποστηρίξει κάτι τέτοιο στα σοβαρά; Ποια λογική που δεν στηρίζεται στην διαφθορά που έχουμε υποστεί ως εργαζόμενοι ή στις εργασιακές ήττες μιας ολόκληρης κοινωνίας τις οποίες κουβαλάμε κι εμείς, μπορεί να διανοηθεί την παραπάνω «εξίσωση»;

Ποιοι πιστεύουν πραγματικά ότι οι πολυεθνικές τρελάθηκαν και μοιράζουν λεφτά;

Ποιος μπορεί να πει ότι ο εκβιασμός «απόλυση ή freelance εργασία» είναι ελεύθερη επιλογή ή ότι ένας εργοδότης εκβιάζει έναν εργαζόμενο ώστε να του δώσει περισσότερα; Σε ποιον ανάποδο κόσμο ζει αυτός που υποστηρίζει τα παραπάνω;

Όχι, εμείς δεν θα τρελαθούμε: η εργασία με ελεύθερο ωράριο σημαίνει εργασία χωρίς ωράριο.

Το διαβάσαμε: ένα πραγματικά, συγκλονιστικό επιχείρημα που διατυπώθηκε με ατόφιο εργοδοτικό μίσος. Τιμή μας. Αλλά ν’ απαντήσουμε.

3.α. Σε όλες μας τις ενέργειες και τις τοποθετήσεις, επικαλούμαστε πάντα την εργατική νομοθεσία και γνωρίζουμε πολύ καλά τι σημαίνει διευθυντικό δικαίωμα, (που στο δικό μας κόσμο εμφανίζεται όλο και πιο συχνά ως κατάχρηση του δικαιώματος της απόλυσης). Είναι σύνηθες για παράδειγμα να απολύεται κάποιος συνδικαλισμένος εργαζόμενος με ψευδή επιχειρήματα και γελοίες προφάσεις. Άλλο τόσο, είναι σύνηθες οι εργοδότες ν’ απολύουν μαζικά εργαζόμενους με σκοπό να εκβιάσουν, να αλλάξουν το εργασιακό καθεστώς προς όφελός τους ή να μειώσουν τα κόστη τους. Στη συγκεκριμένη δε περίπτωση, κανείς δεν μίλησε για απόλυση ούτε καν η εταιρεία! Το θέμα ήταν η εκβιαστική προτροπή δυσμενούς μεταβολής του εργασιακού καθεστώτος, για την οποία μάλιστα, ακόμα και αυτό το Υπουργείο Εργασίας αναγκάστηκε να «επιπλήξει» την e-food, εξαιτίας της πολυεπίπεδης κατακραυγής της εταιρείας.

Με βάση λοιπόν την ίδια την πραγματικότητα, το επιχείρημα περί «επιβολής απαγόρευσης απολύσεων από τα συνδικάτα», αποτελεί χυδαία στρεψοδικία. Όσοι πάντως ονομάζουν αυτές τις άθλιες πρακτικές, «ανάπτυξη», ας το πουν καθαρά. Κι όσοι βλέπουν «νταβατζήδες» στις φωνές και τα πρόσωπα όσων αντιστέκονται σ’ αυτή την αθλιότητα, ας κοιτάξουν καλύτερα.

Τέλος, το επιχείρημα περί «τεμπέληδων που πρέπει ν’ απολυθούν» που συμπληρώνει το παραπάνω σκεπτικό, αναιρείται από αυτό ακριβώς που μόλις είπαμε: ότι στους «τεμπέληδες» στους οποίους στάλθηκε το μήνυμα, έγινε πρόταση να συνεχίσουν να δουλεύουν.

3.β. Η εταιρεία κατάφερε να καταβαραθρωθεί χωρίς τον «πόλεμο» κανενός σωματείου. Αντιθέτως, τα σωματεία αμύνθηκαν και πρωτοστάτησαν διεκδικώντας ένα βασικό και ουσιώδες, συνταγματικό δικαίωμα: αυτό της μόνιμης, σταθερής και αξιοπρεπούς εργασίας και διαβίωσης. Ιστορικά δε, χωρίς τον θεσμό των σωματείων ο νόμος της ζούγκλας θα ωχριούσε μπροστά στην πραγματικότητα – άλλωστε, η εργάσιμη ημέρα πριν τους αγώνες της εργατικής τάξης για τον περιορισμό της, ήταν 12 με 16 ώρες, ήλιο με ήλιο και οι μισθοί, μισθοί πείνας.

3.γ. Όντως, στο πρόσφατο παρελθόν, πολλά σωματεία υποχώρησαν, εξαγοράστηκαν ή μετατράπηκαν σε σφραγίδες χωρίς ζωή και αίμα. Επομένως, όσοι και όσες επέλεξαν να γίνουν λακέδες των εργοδοτών, μπορούν να δώσουν τις δικές τους εξηγήσεις κι απαντήσεις. Η ΣΒΕΟΔ είναι γνωστή στους συναδέλφους εδώ και 14 χρόνια. Γνωριζόμαστε προσωπικά με χιλιάδες συναδέλφους σε όλες τις πιάτσες, τα δικαστήρια και τις επιθεωρήσεις. Κατά τ’ άλλα, να πούμε ότι όποιος αρέσκεται στο να ρίχνει λάσπη, να ξέρει πως ο αέρας της κινηματικής μας παιδείας, της ανεξάρτητης, ακηδεμόνευτης, νικηφόρας συλλογικής μας πορείας, φυσάει πάντα κόντρα.

Αλιεύσαμε και παραθέτουμε ένα μέρος από τα βασικά «άρθρα γραμμής» της εταιρείας, που δείχνει αναλυτικά αυτό το ελεεινό σκεπτικό (https://dailypost.gr/epikairotita/ti-pragmatika-synevh-me-to-fiasko-thsefood/). Το άρθρο κάνει λόγο για «λάθη της διοίκησης» που συσσωρεύονταν το ένα πίσω από το άλλο. Συγκεκριμένα: «Για να συμπληρωθεί το παζλ των λαθών, η συντριπτική πλειοψηφία των πολιτών που έσπευσαν να υποστηρίξουν τους διανομείς, δείχνει πόσο ιδεοληπτικά απαίδευτη είναι η κοινωνία. Οι μισοί, κομματικά ορμώμενοι, δεν αναγνωρίζουν καν το δικαίωμα του εργοδότη στο να απολύει εργαζομένους. Ίσως πιστεύουν ότι πρέπει μόνο να προσλαμβάνει. Το χειρότερο είναι ότι και οι υπόλοιποι επιλέγουν ως λύση να διαγράψουν την εφαρμογή και να μην παραγγείλουν ποτέ ξανά από το Efood. Αποτελούν προφανώς τη Νέμεση για τους αλαζόνες ιδιοκτήτες της, δεν αντιλαμβάνονται όμως ότι με το τρόπο αυτό, θα χάσουν τη δουλειά τους και όλοι οι υπόλοιποι εργαζόμενοι.»

Καταρχήν, να πούμε ότι ο αρθρογράφος θα πρέπει να ελέγχει καλύτερα τον λόγο του καθώς η φράση «ιδεοληπτικά απαίδευτη» που, προφανώς, έχει γραφτεί με ένα αίσθημα αηδίας απέναντι σε μια ολόκληρη κοινωνία, περιέχει δύο αρνήσεις που ισοδυναμούν με μια κατάφαση. Υποθέτουμε λογικά ότι ήθελε να γράψει «ιδεοληπτικά εκπαιδευμένη» αλλά το αίσθημα ή η βιασύνη της εργοδοτικής πένας των ημερών εκείνων, τον πρόδωσε. Επίσης, καλό θα ήταν να μην προβαίνει κανείς σε ποσοστιαίες εκτιμήσεις του τύπου «οι μισοί, κομματικά ορμώμενοι…», καθώς δεν διαθέτει μια τέτοια στατιστική – ιδεολογική ανάλυση. Από τη μεριά του, το μόνο που δείχνει είναι ιδεοληψία. Κατανοητά βέβαια όλα αυτά.

Εν πάσει περιπτώσει, θεωρούμε ότι το μάτι που βλέπει «κόμματα» εκεί που υπάρχουν αντιδράσεις εργαζομένων σε πραγματικά προβλήματα, απειλές κι εκβιασμούς, ανεργία κι εξαθλίωση, είναι καταδικασμένο να κάνει τα ίδια λάθη, ξανά και ξανά, μέχρι την οριστική τύφλωσή του. Ονομάζουν απαίδευτη μια κοινωνία που τους επιτίθεται με τα ίδια τους τα όπλα: το διαδίκτυο. Πόση απλότητα κι ευφυΐα περιέχεται σ’ αυτήν την αιφνιδιαστική επίθεση μερικών «απαίδευτων» που τσάκισαν μια πολυεθνική σε μια νύχτα, ας το βρουν οι ίδιοι οι ενδιαφερόμενοι, δηλαδή οι χαμένοι. Εμείς, θα φροντίσουμε να χτίσουμε ακόμα περισσότερο την αλληλεγγύη που χτίζουμε τόσα χρόνια και η οποία μετατράπηκε σε μια από τις σπουδαιότερες πράξεις ταξικής αλληλεγγύης των τελευταίων ετών. Η κοινωνία είναι μαζί μας κι εμείς μαζί της. Οι φωνές του μίσους και του διαχωρισμού, απομονώνονται από μόνες τους.

Όχι, δεν έγινε κανένα λάθος από μεριάς εταιρείας. Το εκβιαστικό μήνυμα ήταν ένα καλοστημένο, οργανωμένο έργο, το οποίο έχει παιχτεί με τον ίδιο ακριβώς τρόπο από την ίδια αλλά και άλλες εταιρείες, και σε άλλες χώρες του κόσμου. Το παρουσιάζουμε αναλυτικά, στο Παράρτημα Β. Ας δούμε το σχέδιο βήμα – βήμα:

1. Η εταιρεία ξεκινά με εργασιακές σχέσεις αορίστου για να χτίσει το κοινωνικό της προφίλ.

2. Συνεχίζει, με τρίμηνες συμβάσεις ορισμένου χρόνου χωρίς να μειώσει αποδοχές ή δικαιώματα.

3. Μόλις αισθάνεται πως έχει εδραιωθεί, πριμοδοτεί το freelancing και δίνει υψηλές αποδοχές.

4. Οι υψηλές αποδοχές γίνονται το τυρί για να περάσουν οι εργαζόμενοι με τρίμηνες συμβάσεις στο freelance χωρίς γκρίνια.

5. Το σχέδιο αποτυγχάνει καθώς η συντριπτική πλειοψηφία των εργαζομένων αποδεικνύεται πως θέλει σταθερή δουλειά και συμβάσεις εργασίας αορίστου χρόνου.

Ουδέν λάθος αναγνωρίζουμε μετά την απομάκρυνση από… το κινητό…

Αν είμαστε μια οικογένεια, τότε πρόκειται ξεκάθαρα για περίπτωση ενδοοικογενειακής βίας. Η εταιρεία μας εκβίασε, μας υποτίμησε και μας αντιμετώπισε με τα ΜΑΤ. Σύμμαχοί της στάθηκαν ο Άδωνις Γεωργιάδης, ο Κωστής Χατζηδάκης και διάφοροι αρθρογράφοι που θα μπορούσαν να συγκροτήσουν κύκλο με τίτλο «Οι εργοδότες (που τυγχάνει να είναι και Γερμανοί) είναι φίλοι μας».

Ποιες είναι οι παροχές που μας δίνει τόσο γενναιόδωρα η εταιρεία; Πέρα από το batch που λειτουργεί, όπως περίτρανα αποδείχτηκε, σε αντίθετη κατεύθυνση από το να δίνει ένα ελάχιστο για τις αποστάσεις και την εντατικοποίηση bonus, όλα τ’ άλλα είναι οι νόμιμες κατώτατες αποδοχές κι αποζημιώσεις που προβλέπονται από την εργατική νομοθεσία. Η καταγεγραμμένη αυτή εξαπάτηση αποτελεί πλήρη διαστρέβλωση της πραγματικότητας και στηρίζεται στην ακόμα μεγαλύτερη εξαθλίωση που βιώνουμε στα μαγαζιά της γειτονιάς. Αιδώς κύριοι! Δεν είναι τυχαίο ότι το trend #proudefooders έπιασε πάτο στα κοινωνικά δίκτυα ενώ χρησιμοποιήθηκε από συστημικά μέσα ως «αντίπαλο δέος» στο #efoodcancel που γονάτισε την εταιρεία.

Να σημειώσουμε εδώ, ότι υπάρχουν αρκετές μερικότερες παραβιάσεις του νόμου 4611/2019, τις οποίες έχουμε καταδείξει αναλυτικά στα προηγούμενα τεύχη «Σημειώσεις για το εργασιακό καθεστώς της Efood» Ι & ΙΙ. Θα επανέλθουμε άλλη στιγμή όμως σ’ ότι αφορά αυτό το θέμα.

---

Όλοι γνωρίζουμε ότι η πρακτική του freelancing (δουλειά με το κομμάτι) είναι παγκόσμια κι αφορά τόσο την Delivery Hero, όσο και τις υπόλοιπες πλατφόρμες (Uber, Amazon, Deliveroo, Foodora, JustEat, Wolt κτλ.)

Γνωρίζουμε όμως αλήθεια πώς ακριβώς δουλεύουν οι συνάδελφοι στο εξωτερικό; Κι αν επικεντρώναμε στο τι συμβαίνει εκεί, όπου οι πλατφόρμες παραγγελιοληψίας λειτουργούν πάνω από μια δεκαετία, δεν θα ήταν ένα χρησιμότατο μάθημα για το τι μέλλει γενέσθαι εδώ; Έτσι κι αλλιώς, όλα όσα ζούμε, οι πρακτικές της e-food, της Wolt και των άλλων εταιρειών, έχουν το αντίστοιχό τους τόσο στην Ευρώπη όσο και στον υπόλοιπο κόσμο.

Ως σωματείο, είμαστε ήδη σε επαφή με τους συναδέλφους στην Ισπανία και στην Ιταλία και μεταφέρουμε τους αγωνιστικούς τους χαιρετισμούς. Τη νίκη μας επίσης χαιρετίζουν τα σωματεία της Γαλλίας και της Τουρκίας. Πλέον, είμαστε σε θέση να δώσουμε μια συνολική εικόνα των εργασιακών καθεστώτων των πολυεθνικών αλλά και των διεκδικήσεων, των πολλαπλών νικηφόρων αγώνων των εργαζομένων παγκοσμίως.

Συνάδελφοι,

σε όλες σχεδόν τις χώρες της Ευρώπης, αλλά και στον κόσμο, οι εργαζόμενοι οδηγοί δικύκλου, διεκδίκησαν και διεκδικούν, όπως κι εμείς είτε συμβάσεις αορίστου χρόνου είτε την μετατροπή τους από freelancersσε μισθωτούς. Και, στην συντριπτική πλειοψηφία των διεκδικήσεών τους, τα καταφέρνουν. Οι εθνικές νομοθεσίες που είναι κυρίαρχες στα έθνη κράτη, σε αντίθεση με τα νομικά πλαίσια της ΕΕ που κάνουν λόγο για «νέες» μορφές απασχόλησης και «νέα» δεδομένα στην οικονομία, βλέπουν κι αποφασίζουν μόνο προς μια κατεύθυνση. Αυτή, της εξαρτημένης εργασίας, που καλύπτει πάγιες και διαρκείς ανάγκες. Δηλαδή την κατεύθυνση της μόνιμης και σταθερής δουλειάς με συμβάσεις αορίστου.

Ας δούμε πιο συγκεκριμένα την εικόνα αυτών των διεκδικήσεων και τους σταθμούς τους.

ΑΓΓΛΙΑ

02/2021: Το ανώτατο δικαστήριο του Ηνωμένου Βασιλείου απέρριψε την έφεση της Uber σε προγενέστερη δικαστική εις βάρος της απόφαση (28 Οκτωβρίου 2018), δικαιώνοντας οριστικά περισσότερους από 2.000 εργαζομένους. Οι έξι δικαστές αποφάσισαν ομόφωνα ότι οι διανομείς θα πρέπει να χαρακτηρίζονται εργαζόμενοι με πρόσβαση στον κατώτατο μισθό της χώρας και με αμειβόμενες άδειες διακοπών.

04/2021: Εκατοντάδες διανομείς της Deliveroo προχώρησαν σε κινητοποιήσεις ενάντια στην εταιρία στο Λονδίνο και σε άλλες πόλεις της Αγγλίας. Η συγκεκριμένη ημερομηνία της κινητοποίησης επιλέχθηκε από τους Ανεξάρτητους Εργάτες της Μεγάλης Βρετανίας (Independent Workers of Great Britain-IWGB) καθώς σηματοδοτούσε την έναρξη της δραστηριότητας της Deliveroo στο χρηματιστήριο του Λονδίνου. Κάτι τέτοιο θεωρήθηκε πρόκληση για τους διανομείς, οι οποίοι αμείβονταν με απολαβές κάτω από τον νόμιμο κατώτατο μισθό της χώρας, χωρίς μάλιστα, να υπολογίζονται τα κόστη τους από την freelance εργασία. Η Deliveroo ισχυρίζεται πως οι διανομείς της είναι αυτοαπασχολούμενοι εργολάβοι και ως εκ τούτου δεν δικαιούνται τον νόμιμο κατώτατο μισθό, αποδοχές διακοπών και αποζημιώσεις ασθενείας. Οι διανομείς αντιλαμβανόμενοι την υποκρισία της Deliveroo, βγήκαν στους δρόμους να βροντοφωνάξουν ενάντια στην εκμετάλλευσή τους και να υπερθεματίσουν για τα στοιχειώδη εργατικά δικαιώματά τους. Είχε προηγηθεί μια ανεξάρτητη έρευνα τον Μάρτιο του 2021 σε 300 διανομείς της Deliveroo όπου είχε καταδείξει ότι ο μισθός τους ανά ώρα δεν ξεπερνά τις 2 λίρες.

ΙΤΑΛΙΑ

11/2020: Απεργία στο Τορίνο με περισσότερους από 100 διανομείς να εναντιώνονται στην προδοτική συμφωνία του UGL (συνδικάτο) και τηςASSODELIVERY (σύμπραξη των Deliveroo, Glovo, Foodtogo, Socialfood και Uber Eats). Από τις 3 Νοεμβρίου που τέθηκε σε ισχύ η συμφωνία παρατηρήθηκε μείωση των ποσοστών πληρωμής κατά την παράδοση παρά τις προσπάθειες των εταιριών να μπαλώσουν το κενό με μπόνους. Οι εξοργισμένοι διανομείς απέκλεισαν τα MacDonalds και εναντιώθηκαν στην προδοτική συμφωνία. Οι διανομείς απεργήσαν και στο Μιλάνο.

02/2021: Η εισαγγελία του Μιλάνο ανακοίνωσε πως οι μεγαλύτερες εταιρίες πλατφόρμες της χώρας – Uber Eats, Glovo, Foodinho, JustEat και Deliveroo – έχουν ειδοποιηθεί ότι πρέπει να προσλάβουν 60.000 διανομείς με συμβάσεις εργασίας. Η απόφαση του εισαγγελέα είναι ξεκάθαρη και ρητή προς τις εταιρίες ώστε να σταματήσουν να χρησιμοποιούν τους διανομείς ως αυτοαπασχολούμενους και ελεύθερους επαγγελματίες. Ζητήθηκαν περαιτέρω εξηγήσεις σε έξι στελέχη των εταιριών καθώς αυτό το καθεστώς με τους διανομείς είναι «ξεκάθαρα παράνομο» σύμφωνα με την εισαγγελία.

Οι εισαγγελείς ανέφεραν πως οι εταιρίες διανομής αντιμετωπίζουν συνολικά 733 εκατ. ευρώ πρόστιμο για παράβαση των κανονισμών υγιεινής και ασφάλειας. Συγκεκριμένα, η εντολή που έδωσε η εισαγγελία ήταν ότι μέσα στις επόμενες 90 μέρες οι εταιρίες θα πρέπει να προσφέρουν ασφαλή οχήματα στους εργαζομένους, να διασφαλίσουν την παροχή αποζημιώσεων σε περίπτωση ατυχημάτων, να συνάψουν συμβάσεις εργασίας και επαρκή εκπαίδευση. Μέχρι τότε οι εταιρίες που απασχολούσαν τους 60.000 διανομείς ποδηλάτων και μοτοποδηλάτων δεν είχαν οποιοδήποτε είδος συμβολαίου, συνταξιοδοτικές εισφορές, αμειβόμενες διακοπές, δικαίωμα αναρρωτικής άδειας ή κάλυψη ατυχημάτων.

03/2021: Απεργιακές κινητοποιήσεις σε όλες τις μεγάλες πόλεις της Ιταλίας από το εθνικό δίκτυο RidersXiDiritti, με την υποστήριξη αρκετών συνδικάτων. Το αντικείμενο των διεκδικήσεων ήταν πραγματικές συμβάσεις εργασίας με πλήρη μισθολογικά και εργασιακά δικαιώματα. Στα αιτήματα των κινητοποιήσεων ήταν η εθνική συλλογική σύμβαση. Τα συνδικάτα ζήτησαν από το καταναλωτικό κοινό να μην παραγγείλουν την μέρα της απεργίας εντάσσοντας με αυτόν τον τρόπο στην καμπάνια τους και την κοινωνία.

03/2021: Η JustEat που αποχώρησε από την εταιρική σύμπραξη ASSODELIVERY ανακοινώνει πως θα προσλάβει 4.000 διανομείς με σύμβαση εξαρτημένης εργασίας προκειμένου να συμμορφωθεί με τις αποφάσεις του εισαγγελέα. Μετά από συλλογικές διαπραγματεύσεις με συνδικαλιστικές ομοσπονδίες της χώρας, η JustEat προχωράει στις πρώτες συμβάσεις εργασίας με συναδέλφους σε πόλεις της βορείου Ιταλίας. Η JustEat δεν ήταν η πρώτη που παραχώρησε στους εργαζομένους της συμβάσεις εργασίας. Από το 2018 οι Sgnam και MyMenu είχαν προσλάβει ήδη 300 διανομείς ύστερα από συμφωνία με συνδικαλιστικές ενώσεις στην πόλη της Μπολόνια.

08/2021: Καταδίκη της Deliveroo από την Αρχή Προστασίας Δεδομένων για τον αλγόριθμο παρακολούθησης 8.000 διανομέων της. Η εταιρία-πλατφόρμα αποδείχτηκε πως συνέλλεγε παράνομα προσωπικά δεδομένα που απέχουν πολύ από τον σκοπό της εξυπηρέτησης των παραγγελιών. Οι ανοιχτές παραβιάσεις του Κανονισμού Εργασίας, των κλαδικών συμφωνιών ή των γνωμοδοτήσεων των Επιθεωρήσεων Εργασίας αφορούν τα εξής: τη συνεχή ενημέρωση της εφαρμογής από το σύστημα γεωεντοπισμού (κάθε 12 δευτερόλεπτα) και την αποθήκευση όλων των διαδρομών σε βάθος εξαμήνου. Τη συλλογή στοιχείων που αφορούν την επικοινωνία διανομέων-πελατών. Την καταγραφή από το GPS της απόκλισης των λεπτών στους εκτιμώμενους χρόνους για την παραλαβή από τα καταστήματα, την κίνηση του αναβάτη και την παράδοση στους πελάτες.

Το CGLI (Γενική συνομοσπονδία εργασίας στην Ιταλία) είχε ήδη μηνύσει την Deliveroo από τα τέλη του 2019 αναφέροντας πως ο αλγόριθμός της, Frank, κάνει διακρίσεις στις παραγγελίες και την εργασία αναφορικά με τους διανομείς που απεργούν ή κάνουν χρήση του δικαιώματός τους στην αναρρωτική άδεια.

07/2021: Πρόστιμο 2.6 εκατ. ευρώ επιβλήθηκε στην ιταλική Foodinho (θυγατρική της ισπανικής Glovo) για παραβίαση της νομοθεσίας περί προστασίας προσωπικών δεδομένων και του Ευρωπαϊκού Γενικού Κανονισμού Προστασίας Δεδομένων σε βάρος των διανομέων της. Αφορμή για την έρευνα από την Garante (Ιταλική αρχή προστασίας Δεδομένων) στάθηκε το γεγονός, πως η Foodinho χρησιμοποιεί τον αλγόριθμο για την αξιολόγηση, την αυξομείωση του αριθμού των παραγγελιών και τις απολύσεις των διανομέων της.

ΟΛΛΑΝΔΙΑ – ΒΕΛΓΙΟ

10/2017 – 01/2018: Σε αναβρασμό ήταν οι διανομείς της Deliveroo το συγκεκριμένο χειμώνα. Είχε προηγηθεί ο εκβιασμός της εταιρίας που τους υποχρέωσε να μετατραπούν σε ελεύθερους επαγγελματίες.  Η Deliveroo ξεκίνησε την δραστηριότητά της στην Ολλανδία το 2015 με τους διανομείς αρχικά να είναι μόνο μισθωτοί. Τον Μάιο του 2017 ξεκίνησε δοκιμαστικά με διανομείς-«συνεργάτες» και από τον Φεβρουάριο του 2018 το γύρισε ολοκληρωτικά στο μοντέλο της freelance εργασίας. Ακριβώς ίδια τακτική δηλαδή που ακολούθησε η e-foodστην Ελλάδα.

Τον Ιανουάριο του 2018 περίπου 80 εργαζόμενοι της Deliveroo απέργησαν σε μεγάλες πόλεις της Ολλανδίας. Ο λόγος ήταν ο εκβιασμός της εταιρίας να τους υποχρεώσει να μετατραπούν από μισθωτοί σε freelancers. Η απεργία υποστηρίχθηκε από το συνδικάτο των Νέων (FNV Jong). Ένα μήνα μετά προκήρυξαν απεργία για να υποστηρίξουν τους συναδέλφους τους στο Βέλγιο που αγωνίζονταν ήδη επί μια βδομάδα. Διανομείς της Deliveroo από Γαλλία, Γερμανία, Ιταλία και Ολλανδία ταξίδεψαν στις Βρυξέλλες για να συμμετάσχουν όλοι μαζί στις κινητοποιήσεις.

03/2021: Το εφετείο του Άμστερνταμ αποφάσισε πως οι διανομείς της Deliveroo είναι υπάλληλοι και η εργασία τους πληροί όλα τα κριτήρια μιας μισθωτής σχέσης. Η Deliveroo επιβάλλεται να παρέχει όλα τα οφέλη που αποκομίζει ένας μισθωτός εργαζόμενος. Η απόφαση ήταν ρητή και ξεκάθαρη: η σχέση μεταξύ διανομέων και εταιρίας αποτελεί μια σχέση εξαρτημένης εργασίας. Οι ισχυρισμοί της εταιρίας-πλατφόρμας ότι οι διανομείς έχουν την ελευθερία να κάνουν έναρξη της βάρδιας τους όποτε αυτοί το επιθυμούν, όπως και το ότι μπορούν να αποδεχτούν ή όχι μια παραγγελία δεν έπεισε την έδρα του δικαστηρίου.

ΗΝΩΜΕΝΕΣ ΠΟΛΙΤΕΙΕΣ ΤΗΣ ΑΜΕΡΙΚΗΣ

Καλοκαίρι 2021: Σε αγώνα για τον αποχαρακτηρισμό τους ως αυτοαπασχολούμενοι βρίσκονται οι διανομείς των Uber και Lyft στην πολιτεία της Μασαχουσέτης. Μέσω του σωματείου Boston Independent Drivers Guild (BIDG) κατέθεσαν νομοσχέδιο στο νομοθετικό σώμα της Μασαχουσέτης, προκειμένου να διασφαλίσουν τα δικαιώματά τους ως εργαζόμενοι.

Στο μεταξύ η εισαγγελέας της Μασαχουσέτης Maura Healey, έχει η προχωρήσει από το καλοκαίρι του 2020 σε αγωγή κατά των Uber και Lyft για «αθέμιτες και εκμεταλλευτικές πρακτικές». Απαιτεί απόφαση δικαστηρίου με την οποία οι οδηγοί των εταιριών Uber και Lyft να χαρακτηριστούν υπάλληλοι σύμφωνα με τον εργατικό νόμο της Μασαχουσέτης και να έχουν πρόσβαση σε όλα τα εργασιακά δικαιώματα όπως κατώτατος μισθός, υπερωρίες και ασθένειες.

04/2021: Οι LDU, στην πλειονότητά τους μετανάστες από χώρες της Λατινικής Αμερικής διοργάνωσαν μια μεγαλειώδη κινητοποίηση με πάνω από 2.000 διανομείς-ποδηλάτες με τα αιτήματά τους να υλοποιούνται 4 μήνες αργότερα. Παράλληλα, αγωνίζονται για να αναγνωριστούν ως μισθωτοί με πλήρη δικαιώματα προκειμένου να έχουν την δυνατότητα να ενταχθούν σε ένα σωματείο εργαζομένων.

Νέα Υόρκη, 09/2021:  Το τοπικό νομοθετικό σώμα ψηφίζει ένα πακέτο νομοσχεδίων για την βελτίωση των συνθηκών εργασίας για τους διανομείς της gig economy. H πρώτη του είδους τέτοια νομοθεσία υποχρεώνει τις Grubhub, Uber Eats και Doordash να καθορίσουν ελάχιστες αμοιβές, πρόσβαση των διανομέων σε τουαλέτα και οριοθέτηση των αποστάσεων στις παραλαβές-παραδόσεις.

Πριν την ψήφιση του νομοσχεδίου και κατά την διάρκεια της πανδημίας οι διανομείς της Νέας Υόρκης, που κινητοποιούνταν από τους Workers Justice (Εργατική Δικαιοσύνη) και τους Los Deliveristas Unidos (Ενωμένοι Διανομείς), είχαν εντείνει τις διαμαρτυρίες τους και είχαν κοινοποιήσει τα αιτήματά τους επανειλημμένα.

ΑΥΣΤΡΑΛΙΑ

Καλοκαίρι 2018: Στο στόχαστρο της έβαλε την freelance εργασία η Επιτροπή για το Δίκαιο της Εργασίας (Fair Work Act). Η συγκεκριμένη Επιτροπή είναι ένα ανεξάρτητο δικαστήριο για τις εργασιακές σχέσεις στην Αυστραλία. Το καλοκαίρι του 2018 ξεκίνησε νομικό αγώνα ενάντια στην εταιρία διανομής Foodora (θυγατρική της Delivery Hero). Εξετάστηκαν οι περιπτώσεις τριών διανομέων στην Foodora και αποδείχτηκε πως το επίπεδο ελέγχου που ασκεί η εταιρία αποδεικνύει την μισθωτή σχέση που οφείλει να έχει με τους διανομείς της. Στην περίπτωση που διαπιστωνόταν παράβαση του νόμου περί δίκαιης εργασίας η Foodora θα έπρεπε να καταβάλλει 54.000 δολάρια στον καθένα τους. Επίσης, η Ένωση Εργαζομένων Μεταφορών (Transport Workers Union) άσκησε αγωγή ενάντια στην εταιρία για παράνομες και καταχρηστικές απολύσεις πολλών διανομέων με κλείσιμο λογαριασμών.

ΙΣΠΑΝΙΑ

09/2020:  Το ανώτατο δικαστήριο της Ισπανίας υποχρέωσε την Glovo να προσλάβει τους εργαζομένους της με σύμβαση εξαρτημένης εργασίας.

03/2021: Μετά από εξάμηνες διαπραγματεύσεις, η τριμερής συνάντηση μεταξύ κυβέρνησης, Comisiones Obreras μαζί με την UGT (συνδικάτα) και τις CEOE με CEPYME (εργοδοτικές οργανώσεις) προχώρησε σε μια συμφωνία πρωτοφανή για την Ευρώπη, με δύο άκρως σημαντικά σκέλη. Πρώτον, αναγνωρίζεται η μισθωτή σχέση των διανομέων με τις εταιρίες πλατφόρμες. Ο νόμος είναι απόλυτα εναρμονισμένος με την απόφαση του δικαστηρίου για την υπόθεση της Glovo.

Το δεύτερο σημαντικό σκέλος στον «νόμο των διανομέων» είναι η υποχρέωση από την πλευρά των εταιριών να ενημερώνουν τους νόμιμους εκπροσώπους των εργαζομένων σχετικά με: τις παραμέτρους, τους κανονισμούς και τις οδηγίες στις οποίες βασίζονται οι αλγόριθμοι και τα συστήματα τεχνητής νοημοσύνης που επηρεάζουν τον τρόπο λήψης αποφάσεων.

Η Ετήσια Έκθεση της Delivery Hero το 2018, δείχνει πως η εταιρεία πράγματι αξιολογεί τις χώρες που έχει επενδύσει, το κόστος και τους κινδύνους των κυβερνητικών πολιτικών, συμπεριλαμβανομένης της κοινωνικής ασφάλισης, δηλώνοντας:

«Οι συγκεκριμένες και οικονομικές απαιτήσεις της χώρας, συμπεριλαμβανομένης της νομοθεσίας για την απασχόληση και της κοινωνικής ασφάλισης, αυξάνουν την πολυπλοκότητα της διαχείρισης του αναβάτη ως μέρος των δικών τους υπηρεσιών παράδοσης.

Η συνεχής ανάλυση των ρυθμιστικών εξελίξεων είναι απαραίτητη για να βρεθεί η καλύτερη προσέγγιση για την προώθηση των επιχειρήσεων εφοδιαστικής. Η συμμόρφωση με τις κανονιστικές απαιτήσεις μπορεί να οδηγήσει σε υψηλότερα κόστη αναβάτη και πιθανά πρόστιμα μη συμμόρφωσης.»

Ένα από τα κύρια συμπεράσματα που εξάγεται από την ανάλυσή μας είναι πως οι εταιρείες πλατφόρμες έχουν συγκεκριμένες τακτικές – η freelance εργασία (δουλειά με το κομμάτι) είναι προς το συμφέρον τους. Υπολογίζουν την κάθε τους κίνηση, προσπαθώντας να μειώσουν τα μισθολογικά κόστη. Σ’ ό,τι αφορά τα εργασιακά, λειτουργούν ενιαία. Σκοτώνονται μεταξύ τους για μερίδια αγοράς, ενώνονται εναντίον μας: Χειραγωγούν, κατευθύνουν και ελέγχουν ώστε να κρατάνε χαμηλά τους μισθούς.

Οι συνάδελφοι στην Ευρώπη και σε όλο τον κόσμο βαδίζουν πια, στον ίδιο δρόμο. Οι εθνικοί μας εργατικοί αγώνες έχουν αποκτήσει κοινό περιεχόμενο. Έχει έρθει ο καιρός να αποκτήσουν και κοινή προοπτική.

Συνάδελφοι/ισσες,

η δράση μας συντονίζεται πανευρωπαϊκά καθώς έχει ήδη καλλιεργηθεί το κοινό έδαφος. Η εκμετάλλευση δεν γνωρίζει σύνορα οπότε επιβάλλεται η παράλληλη και συντονισμένη αντίσταση στους πολυεθνικούς εργοδότες μας σε ολόκληρη την Ευρώπη, σε ολόκληρο τον κόσμο.

Είμαστε εργάτες ΜΙΑΣ πολυεθνικής ψηφιακής φάμπρικας, με διαφορετικούς εργοδότες. Μιλάμε διαφορετικές γλώσσες αλλά ζούμε και δουλεύουμε με τον ίδιο τρόπο. Έχουμε τα ίδια βάσανα, τις ίδιες αγωνίες και τις ίδιες ανάγκες.

Γι’ αυτό και την 1^η Μαΐου 2022, στοχεύουμε οι μηχανές μας ν’ ανάψουν ταυτόχρονα σε όλες τις μεγάλες πόλεις της Ευρώπης και του κόσμου. Κι οι δρόμοι,136 χρόνια μετά την Πρωτομαγιάτικη απεργία του Σικάγο, της γενέθλιας πόλης του παγκόσμιου ταξικού μας οράματος, να γεμίσουν από ένα κοινό αίτημα: μόνιμη και σταθερή εργασία για όλους/ες.

8 ώρες δουλειά, 8 ώρες ανάπαυση, 8 ώρες ελεύθερος χρόνος

Συνάδελφοι/ισσες,

ο κοινωνικός αυτοματισμός που στρέφει τον έναν ενάντια στον άλλο, η εξατομίκευση, ο κανιβαλιστικός ανταγωνισμός, η εργασία με ελεύθερο ωράριο που σημαίνει εργασία χωρίς ωράριο, είναι εχθροί της εργατικής συνείδησης, σε αντίθεση με την διεκδίκηση ελεύθερου χρόνου. Στο πρόταγμα οχτώ ώρες δουλειά, 8 ώρες ανάπαυση, 8 ώρες ελεύθερος χρόνος εμπεριέχεται η πεμπτουσία της διεκδίκησης των εργατών του Σικάγο την 1^η Μαΐου του 1886. Και να που σήμερα, ξανάρχεται στο προσκήνιο με την ίδια ορμή η αναγκαιότητα αυτής της «παλιάς» πλην όμως θεμελιώδους για την τάξη μας διεκδίκησης.

Συνάδελφοι/ισσες,

η συγκρότηση του λόγου και της σκέψης μας σε συνδυασμό με την πλήρη αποσάθρωση των εργοδοτικών επιχειρημάτων θα λειτουργήσει υπέρ μας και στο σήμερα και στο αύριο. Θα γίνουν το όπλοτ ων εργαζόμενων που είτε έχουν ταξική συνείδηση είτε απλά σέβονται τον εαυτό τους και την εργασία τους. Οπότε ανοίγουμε τη συζήτηση και συμπληρώνουμε ο ένας τον άλλο/η. Η επικοινωνία, η συλλογική μας σκέψη και η αλληλεγγύη είναι όπλα απλά, καθημερινά και με απίστευτη δύναμη. Αποτελούν ένα ταξικό, εργατικό οδοστρωτήρα ενάντια στη βλακεία, την άγνοια, το ψέμα, τον εκβιασμό, το φόβο και την υποτίμηση.

Συνάδελφοι/ισσες,

να μην αφήσουμε ούτε σπιθαμή εργοδοτικού επιχειρήματος να δηλητηριάσει τη σκέψη και το όραμά μας, το μέλλον μας, το αύριο των παιδιών μας. Στις προκλήσεις και τη μιζέρια του ατομισμού, στους εργοδοτικούς λακέδες, απαντά η νίκη που μας χάρισαν η εργατική, συνδικαλιστική μας συγκρότηση και η ενότητα της τάξης μας. Δεν χρειάζεται να απαντήσουμε στη βία της άγνοιας με βία, δεν χρειάζονται φωνές, δεν χρειάζεται εκνευρισμός. Οι θέσεις μας αποτελούν τη νομοτέλεια ενός καλύτερου κόσμου δεν γίνεται να ηττηθούν γιατί έχουμε το δίκιο με το μέρος μας. Στην ιστορική συγκυρία που από κοινού διανύουμε έχουμε αποδεδειγμένα την κοινωνία με το μέρος μας. Εργαζόμενοι και εργαζόμενες από εκατοντάδες κλάδους και επαγγέλματα που βλέπουν τον εαυτό τους στον αγώνα μας, στάθηκαν και στέκονται στο πλάι μας. Και για αυτό δεν μας κλονίζει το μίσος που πηγάζει από την ιστορικά προδιαγεγραμμένη ήττα των αντιπάλων μας. Απαντάμε με επιχειρήματα, διευρύνουμε τη σκέψη μας για μια ζωή με αξιοπρέπεια όχι μόνο για μας αλλά για όλους τους εργαζόμενους/ες, για όλους τους πολίτες στη χώρα.

ΕΝΟΤΗΤΑ ΣΤΗ ΒΑΣΗ – ΕΝΟΤΗΤΑ ΣΤΗ ΔΡΑΣΗ

Συνέλευση Βάσης Εργαζομένων Οδηγών Δικύκλου

Σεπτέμβρης/Οκτώβρης 2021