Ενιαία Ειδικότητα – Ένσημα Βαρέα και Ανθυγιεινά

Άρθρο από το απεργιακό τεύχος της εφημερίδας του σωματείου “ΣΤΟ ΡΕΛΑΝΤΙ” #38
Καλοκαίρι 2020

Ένα από τα πάγια και διαχρονικά αιτήματα του σωματείου μας (Σ.Β.Ε.Ο.Δ) το οποίο εμπεριέχεται στις διεκδικήσεις μας από την αρχή της ιδρυσής του εδώ και 13 χρόνια και για το οποίο έχουμε καταθέσει αλλεπάλληλα υπομνήματα στο υπουργείο εργασίας στις 3 μας απεργίες (Μάρτης 2008, Μάης 2019, Απρίλης 2019), είναι η ενιαία ειδικότητα για όλους τους οδηγούς δικύκλου. Αυτό σημαίνει ότι όλοι όσοι εργαζόμαστε με μηχανάκι: courier/ταχυμεταφορείς, delivery/ταχυδιανομείς, υπάλληλοι εξωτερικών εργασιών – να ενταχθούμε σε έναν κωδικό στο ΕΦΚΑ με την ειδικότητα του επαγγελματία οδηγού δικύκλου. Το επάγγελμά μας αποτελεί μια ενιαία ειδικότητα (οδηγός δικύκλου που διανέμει-μεταφέρει προιόντα και διεκπεραιώνει υπηρεσίες) και η ουσία της φύσης της εργασίας μας δεν καθορίζεται από τον κλάδο στον οποίο απασχολείται. Γι’ αυτό το λόγο θεωρούμε την ενοποίησή του, απόλυτα ορθολογική, απαραίτητη και αναγκαία προκειμένου ως εργαζόμενοι να αντιμετωπίσουμε από κοινού τα οξυμένα εργασιακά μας προβλήματα.

Οι εργαζόμενοι οδηγοί δικύκλου αποτελούμε μια ενιαία ειδικότητα με κοινά χαρακτηριστικά, βιώνουμε κοινές εργασιακές συνθήκες, ερχόμαστε αντιμέτωποι με τις ίδιες δυσκολίες, την επικινδυνότητα και τις αντιξοότητες ενός επαγγέλματος που εκτελείται πάνω σε δύο ρόδες. Είτε μεταφέρουμε πίτσες, δέματα, βιβλία, φακέλους, λουλούδια, χρήματα, σουβλάκια, ανταλλακτικά ή εργαλεία, πρόκειται για μια ενιαία ειδικότητα, αυτή του εργαζόμενου οδηγού δικύκλου. Μετά την τελευταία μας απεργία πέρυσι τον Απρίλη και κάτω από την πίεση που δημιουργήθηκε από τη σχεδόν καθολική συμμετοχή σε αυτή, ψηφίστηκε ο νόμος 4611/2019. Ο ν.4611/2019 καθορίζει πως οι εργοδότες σε περίπτωση που δεν παρέχουν εταιρικό δίκυκλο, θα πρέπει να μας καταβάλουν τουλάχιστον το 15% του βασικού μισθού ως αποζημίωση για τα έξοδα χρήσης και συντήρησης του δικύκλου μας. Η ψήφιση αυτού του νόμου αποτελεί μια πρώτη έμμεση αναγνώριση του αιτήματος μας, καθώς δεν κάνει καμμία διάκριση ανάμεσα στους οδηγούς δικύκλου ανάλογα με το τι μεταφέρουν, και όσα προβλέπουν οι διατάξεις του αφορούν ανεξαιρέτως όλους τους κλάδους του επαγγέλματος, αντιμετωπίζοντάς μας προφανώς ως ένα ενιαίο επάγγελμα αυτό του οδηγού δικύκλου.

Η αναγνώριση μας ως μιας ενιαίας ειδικότητας θα μας ανοίξει το δρόμο για τη κατοχύρωση μιας ακόμη πολύ σημαντικής και χρόνιας διεκδίκησής μας, αυτή της ένταξής μας στα βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα. Θεωρούμε πως στο επάγγελμά μας δικαιούμαστε βαρέα ανθυγιεινά ένσημα, όχι μόνο βάσει των εκτιμήσεων ή των διεκδικήσεων του σωματείου και των συναδέλφων που επικαλούνται τις δυσκολίες του επαγγέλματος, αλλά και βάσει του διατάγματος περί βαρέων ανθυγιεινών ενσήμων που αναφέρεται παρακάτω:

«ένα επάγγελμα είναι ανθυγιεινό όταν: ενέχει αυξημένη πιθανότητα πρόκλησης επαγγελματικής νόσου ή επιδείνωσης οποιασδήποτε νόσου. Ένα επάγγελμα ορίζεται ως βαρύ αν η επί μακρών απασχόληση σε αυτό επιφέρει φθορά του οργανισμού, αδυναμία περαιτέρω απασχόλησης από χρονικού σημείου προ του φυσιολογικού γήρατος»

Ας εξετάσουμε έναν έναν τους παράγοντες που ορίζουν ένα επάγγελμα ως βαρύ και ανθυγιεινό.

Όπως αναφέρει η παραπάνω διάταξη ανθυγιεινό είναι ένα επάγγελμα όταν ενέχει αυξημένη πιθανότητα πρόκλησης επαγγελματικής νόσου ή επιδείνωσης οποιασδήποτε νόσου. Στο άκουσμα αυτού του ορισμού όσοι και όσες εργαζόμαστε με δίκυκλο καταλαβαίνουμε πολύ καλά τι εννοεί. Πόσοι και πόσες συνάδελφοι/σσες υποφέρουμε απο μια ή περισσότερες ασθένειες οι οποίες προκαλούνται ή επιδεινώνονται από την πολύωρη οδήγηση κατά την εργασία μας. Ειδικότερα, οι εργαζόμενοι οδηγοί δικύκλου υποφέρουμε πολύ συχνά από ιγμορίτιδα, λόγω του παγωμένου αέρα που χτυπάει το πρόσωπο επί ώρες, από λοιμώξεις του κατώτερου αναπνευστικού, όπως βρογχίτιδα ή πνευμονία που προκαλούνται από τις πολύ χαμηλές θερμοκρασίες όταν αυτές συνδυάζονται με βροχή και δυνατό αέρα. Από αλλεργικό άσθμα και διάφορες αλλεργίες (στα μάτια και το δέρμα) καθώς και μολύνσεις που συνήθως προέρχονται από βρόμικα νερά, αιωρούμενα σωματίδια, τη σκόνη και γενικότερα τους αέριους ρύπους, ειδικά σε επιβαρυμένες περιοχές με υψηλή μόλυνση της ατμόσφαιρας που αποτελούν και το «φυσικό περιβάλλον» του εργαζόμενου με δίκυκλο. Από κρυοπαγήματα και θερμοπληξίες μιας και το ανθρώπινο σώμα δεν αντέχει πολύ ώρα σε χαμηλές ή πολύ υψηλές θερμοκρασίες, πόσο μάλλον όταν εργαζόμαστε για τουλάχιστον οκτώ ώρες καθημερινά πάνω σε μηχανάκι. Επίσης η πολύωρη και καθημερινή έκθεση στον ήλιο κατά τους καλοκαιρινούς μήνες προκαλεί εγκαύματα του δέρματος, ενώ συχνά προκαλούνται αιμορροΐδες και παρατρίμματα (δερματίτιδες εξ επαφής) αφού η σέλα δεν αποτελεί και το «πρότυπο» αναπαυτικού καθίσματος. Ακόμα η πολύχρονη οδήγηση και η κακή στάση πάνω στο μηχανάκι αυξάνει την επιβάρυνση του οργανισμού και οδηγεί στην εμφάνιση ορισμένων χρόνιων ασθενειών όπως μυοσκελετικές παθήσεις (οσφυαλγίες, γοναλγίες, ισχιαλγίες, αυχενικό σύνδρομο, τενοντίτιδες) που προέρχονται από τους κραδασμούς και τη στάση του σώματος κατά την οδήγηση καθώς και από το βάρος του κράνους που συμπιέζει τους αντίστοιχους σπόνδυλους, προβλήματα στο περίνεο και στον προστατικό αδένα, καθώς πιέζεται από το βάρος του σώματος και τους κραδασμούς πάνω στη σέλα με αποτέλεσμα προβλήματα στην ούρηση. Οφθαλμολογικά προβλήματα, όπως επιπεφυκίτιδες και κερατίτιδες, λόγω της άμεσης επαφής των ματιών με τη σκόνη. Μετά από αυτή την πρόχειρη καταγραφή των κυριότερων παθήσεων που συνήθως υποφέρουμε οι οδηγοί δικύκλου είναι εύκολο να αντιληφθεί κανείς οτι το επάγγελμα ανταποκρίνεται στον ορισμό του ανθυγιεινού.
Όσον αφορά το αν το επάγγελμα μπορεί να χαρακτηριστεί βαρύ δηλαδή αν προκύπτει φθορά από αυτό και αδυναμία απασχόλησης πριν το γήρας νομίζουμε ειναι εύκολο να αποδειχτεί και αυτό. Το επάγγελμα, δυστυχώς, βρίσκεται σταθερά εδώ και πολλά χρόνια μέσα στις πρώτες θέσεις με τα περισσότερα εργατικά ατυχήματα και θανατηφόρα εργατικά ατυχήματα. Κάθε χρόνο πληρώνουμε βαρύ φόρο αίματος καθώς πολλοί συνάδελφοι σακατεύονται ή χάνουν τη ζωή τους στον καθημερινό αγώνα για το μεροκάμματο. Ο χώρος εργασίας μας είναι ο δρόμος και αυτό απο μόνο του, μας καθιστά ευάλωτους. Πόσο μάλλον αν λάβουμε υπόψη τους ελληνικούς δρόμους, γεμάτους λακούβες και κακοτεχνίες και την άσφαλτο η οποία σε πολλά σημεία ειναι ολισθηρή λόγω της μη επαρκούς συντήρησης. Αν στην εξίσωση αυτή προστεθεί το άγχος, η πίεση και η εντατικοποίηση της εργασίας μας, η οποία αυξάνεται διαρκώς καθώς οι εργοδότες μας πιέζουν συνεχώς να μειώσουμε τους χρόνους παράδοσης, και το γεγονός το οτι πολλές φορές είμαστε αναγκασμένοι να οδηγάμε κάτω από τον δυνατό αέρα και τη βροχή, βλέπουμε να δημιουργείται ενα θανατηφόρο κοκτέιλ υπεύθυνο για την πτώση, τον τραυματισμο ή ακόμα και το θάνατο πολλών συναδέλφων. Ένα ακόμα στοιχείο που αυξάνει την επικινδυνότητα της εργασίας μας είναι το γεγονός οτι αποτελούμε ένα από τα πιο κακοπληρωμένα επαγγέλματα. Το γεγονός αυτό αναγκάζει συναδέλφους να εργάζονται πέραν του 8ώρου προκειμένου να συμπληρώσουν έναν αξιοπρεπή μισθό. Οχτώ ώρες στο μηχανάκι είναι πολλές και επίπονες, πόσο μάλλον όταν δουλεύεις δέκα και δώδεκα ώρες. Αυτόματα η κούραση αρχίζει να σε καταβάλει, τα αντανακλαστικά πέφτουν, γινόμαστε πιο απρόσεκτοι και επιρρεπείς στο λάθος, αυξάνοντας έτσι τις πιθανότητες πρόκλησης ενός τροχαίου εργατικού ατυχήματος.
Πρέπει επίσης να αναφέρουμε τις ιδιαιτερότητες και τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες συνάδελφοι στο επάγγελμα μας, ειδικά όσον αφορά τις εργαζόμενες που κυοφορούν. Με βάση τον ισχύοντα νόμο, οι γυναίκες δικαιούνται άδεια εγκυμοσύνης μόλις 2 μήνες πριν τη γέννα, με αποτέλεσμα να θεωρούνται ικανές για εργασία μέχρι και τον όγδοο μήνα της εγκυμοσύνης. Στη συγκεκριμένη περίπτωση η νομοθεσία είναι εγκληματική, εφόσον η φύση του επαγγέλματός καθιστά την εργασία των γυναικών απαγορευτική από την αρχή της εγκυμοσύνης. Είναι σαφές πως υπάρχει νομοθετικό κενό που αφήνει απροστάτευτες τις εργαζόμενες και ουσιαστικά τις οδηγεί στην παραίτηση από την εργασία τους, εφόσον οι συστάσεις των γιατρών απαγορεύουν κάθε επικίνδυνη εργασία και ειδικά την επιβίβαση σε δίκυκλο λόγω των κραδασμών που μπορούν να προκαλέσουν τη βίαιη αποβολή του εμβρύου. Τέλος, το επάγγελμά μας είναι ακόμα πιο δύσκολο και επικίνδυνο για συναδέλφους μεγάλης ηλικίας. Ένας συνάδελφος 60 ετών και άνω δεν μπορεί να αντεπεξέλθει στις συνθήκες εργασίας του επαγγέλματος με δεδομένο ότι η λειτουργία των ανθρώπινων αντανακλαστικών, και οι σωματικές αντοχές σε τέτοιες ηλικίες δεν ανταποκρίνονται στο βαθμό δυσκολίας και επικινδυνότητας που απαιτεί η εργασία. Πολύ χειρότερα, μια ενδεχόμενη πτώση για ένα εργαζόμενο μεγαλύτερης ηλικίας έχει συνήθως πολύ πιο σοβαρές συνέπειες σε σχέση με πιο νέους σε ηλικία εργαζόμενους. Επιπρόσθετα, τα αυξημένα ποσοστά παθήσεων του αγγειακού συστήματος (αρτηριακή υπέρταση, έμφραγμα του μυοκαρδίου, αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο) που εμφανίζονται ήδη από το τεσσαρακοστό έτος και που είναι συχνότερες στο επάγγελμα μας λόγω των συνθηκών έντονου άγχους που βιώνουμε καθημερινά, αυξάνουν τους κινδύνους εν ώρα εργασίας. Με βάση αυτά είναι εμφανές οτι ο ορισμός «αδυναμία περαιτέρω απασχόλησης από χρονικού σημείου προ του φυσιολογικού γήρατος», ο οποίος είναι προυπόθεση για να χαρακτηριστεί ένα επάγγελμα ως βαρύ βρίσκει πλήρη ανταπόκριση.

Εν κατακλείδι πιστεύουμε ότι όλοι οι οδηγοί δικύκλου ανεξάρτητα από το τι και πως μεταφέρουμε ανήκουμε όλοι σε μία κατηγορία εργαζομένων με κοινά προβλήματα και δυσκολίες και πως δικαιούμαστε να αναγνωριστούμε ως μια ενιαία ειδικότητα και να ενταχθούμε στην κατηγορία των βαρέων και ανθυγιεινών επαγγελμάτων. Οι διεκδικήσεις αυτές δεν είναι καινούργιες αλλά αντίθετα υπάρχουν και ζυμώνονται από την αρχή της ίδρυσης του σωματείου 13 χρόνια πριν. Είναι αιτήματα βγαλμένα μέσα από την εργασιακή εμπειρία και πραγματικότητα του καθενός και της καθεμίας από εμάς. Είναι αιτήματα που όταν ξεκινήσαμε να τα διεκδικούμε φάνταζαν ουτοπικά και μακρινά, σε ένα επάγγελμα που 13 χρόνια πριν δεν λογίζονταν καν σαν τέτοιο. Πολύ νερό όμως κύλησε στο αυλάκι αυτά τα δεκατρία χρόνια. Δεκατρία χρόνια συνελεύσεων, αντιπαραθέσεων, μοιρασμάτων, αφισοκολλήσεων, δράσεων, αποκλεισμών, απεργιών. Δεκατρία χρόνια αγώνα τα οποία έφεραν, εκτός από τη δικαίωση δεκάδων συναδέλφων από τις εργοδοτικές αυθαιρεσίες που υφίσταντο και την αναγνώριση των άλλων δύο κύριων αιτημάτων μας, του εταιρικού δικύκλου και την παροχή Μέσων Ατομικής Προστασίας (Μ.Α.Π). Πλέον οι εργοδότες, θα πρέπει να μας παρέχουν Μ.Α.Π και μηχανάκι για την εργασία μας, αλλιώς να μας καταβάλουν αποζημίωση για τη χρήση του δικού μας οχήματος και τα έξοδα κίνησής του. Ένα πρώτο βήμα έγινε για τον εξορθολογισμό του επαγγέλματος και μια πρώτη δικαίωση της προσπάθειας του σωματείου όλα αυτά τα χρόνια. Όμως δεν σταματάμε εδώ. Συνεχίζουμε μέχρι να επιβάλλουμε την εφαρμογή του νόμου στην πιάτσα, καθώς πολλοί εργοδότες αρνούνται να συμμορφωθούν με αυτόν και επιβάλλουν ακόμα στους εργαζόμενους τους τα δικά τους εμπνεύσεως εργασιακά μνημόνια. Συνεχίζουμε μέχρι την αναγνώριση μας ως μιας ενιαίας ειδικότητας και την ένταξή μας στα βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα. Συνεχίζουμε μέχρι να αποκτήσουμε την προσοχή και το σεβασμό που μας αξίζει ως εργάτες και εργάτριες. Το χρωστάμε σε όλους αυτούς του συναδέλφους που πορευτήκαμε μαζί αυτά τα χρόνια, που ανταλλάξαμε μια αγουροξυπνημένη καλημέρα ένα κρύο χειμωνιάτικο πρωινό σε κάποια διασταύρωση, που δώσαμε την εφημερίδα του σωματείου και κλείσαμε συνωμοτικά το μάτι, που αράξαμε στη ζούλα για ένα τσιγάρο και να πάρουμε μια ανάσα από την τρέλα της δουλειάς, που βλαστημίσαμε μαζί την τύχη μας ένα βροχερό βράδυ κάτω από το μουσκεμένο μας γιλέκο. Μα πάνω απ ́όλα το χρωστάμε στους δεκάδες συναδέλφους που χάσαμε όλα αυτά τα χρόνια, όχι από την κακή τους τύχη ή την μοίρα, αλλά από τη συνεχή υποτίμηση και απαξίωση ενός επαγγέλματος τόσο νευραλγικού για την κίνηση της οικονομίας αλλά και τόσο περιφρονημένου. Ενός επαγγέλματος που μας αντιμετωπίζει λες και είμαστε αναλώσιμα εξαρτήματα μηχανής, λες και δεν αξίζουμε τίποτα και που μόλις χαλάσουμε θα μας πετάξουν στον κάδο απορριμάτων και θα μας αντικαταστήσουν με καινούρια.

Αυτό το επάγγελμα προσπαθούμε να αλλάξουμε με όπλο μας την οργάνωση στο σωματείο και το βλέμμα μας σταθερά στραμένο στο συνδικαλισμό βάσης. Τον ταξικό, ακηδεμόνευτο, αδιαμεσολάβητο συνδικαλισμό, τη δουλειά μυρμηγκιού συνάδελφο με συνάδελφο, μαγαζί με μαγαζί, στο δρόμο μακρυά από γραφειοκρατικές αριστοκρατίες και πελατειακές λογικές. Σάρκα από τη σάρκα της εργατικής τάξης παλεύουμε καθημερινά με τις μικρές και μεγάλες μας δυνάμεις και ένα σύνθημα να διαπερνά το μυαλό και τη καρδιά μας: